Dünya üzerinde kanayan bir yara haline gelen cinsel istismar konusunu ele alan Uzm. Psk. Danş. Şenol Baygül, çocukların büyük oranla güvendikleri kişiler tarafından istismara uğradığını söyledi

Psikolojik, fizyolojik, sosyolojik gelişimini tamamlayamamış ya da 18 yaşın altında olan bir çocuğun, yetişkin tarafından cinsel doyum için kullanıldığı cinsel istismar konusunu ele alan Uzman Psikolojik Şenol Baygül, çarpıcı verilerle dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Cinsel istismar konusunda toplum genelinde bilgi eksikliği olduğunu belirten Aygül, “Bilimsel anlamda tespiti yapılmış, net ve kesin olarak cinsel istismar olarak kabul edilen davranışlar vardır. Cinsel davranışlarda bulunması için bir çocuğa baskı yapmak veya açıkça ondan istekte bulunmak, çocuğa uygunsuz teşhirde bulunmak, çocuğu ürkütmek, duygusal bağ kurmak amacıyla ona yakınlık göstererek kandırmaya çalışmak, cinsel organla, elle veya parmakla cinsel temasta bulunmak bu tür davranışlardandır. İstismarcı çoğu zaman fiziksel güç kullanmaz, ama oyun kullanabilir, hile yapıp kandırabilir, korkutabilir, çocuğun sessiz olması, kimseye söylememesi için çeşitli tehdit yollarını kullanabilir. Sadece tecavüzü cinsel istismar olarak kabul etmek diğer yıkıcı etkileri olan davranışları yok saymak büyük bir eksikliktir. Bu noktada farkındalığın artması önemlidir” şeklinde konuştu.

DİKKAT ÇEKİCİ ARAŞTIRMALAR

Cinsel istismar yaygınlığının bilinenin aksine nadir rastlanan bir durum olmadığını dile getiren Uzm. Psk. Danş. Baygül, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yapılan bir araştırma verilerine göre 18 yaşından küçük her 6 erkek çocuğundan 1’i ve her 4 kız çocuğundan 1’inin cinsel istismara uğradığını belirtti. Baygül, “2008 yılında Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu ve UNICEF ortaklığında yapılmış bir araştırma 7-18 yaş arasındaki bin 886 çocuk ile yapılan görüşmelerde bu çocukların yüzde 3’ünün son 12 ayda cinsel istismara uğradıklarını göstermiştir. Diğer bir yandan çocuklar çoğunlukla bildikleri ve güvendikleri kişiler tarafından cinsel istismara uğramaktadırlar. ABD Adalet Bakanlığı 2016 raporları, cinsel istismarcıların yüzde 73’ünün çocuğun tanıdığı ve bildiği kişiler olduğunu gösteriyor. Şiddeti Önleme ve Rehabilitasyon Derneği 2016 Çocuk İstismarı Raporu’na göre de ülkemizde cinsel tacize uğrayan çocukların yüzde 68’i akrabaları tarafından cinsel istismara maruz kaldı. Yani rapor edilen vakaların dörtte üçünde çocuklar ya aile üyeleri tarafından ya da tanıyıp güvendikleri kişiler tarafından istismar edilmekte” dedi.

İSTİSMAR BELİRTİLERİ

Uzm. Psk. Danş. Şenol Baygül, birçok çocuğun cinsel istismara uğradıktan sonra kendisini ifade edemediğini belirterek, ebeveynlerin durumu anlamayabilmeleri açısından önerilerde bulundu. Uzm. Psk. Danş. Baygül, “Fiziksel zararla tehdit edilme, kendine inanılmama, evden atılma korkusu, utanma ya da suçluluk hissetme nedeniyle birçok çocuk cinsel istismardan sonra kendisini ifade edemiyor. Eğer istismar çocuğa aile üyesi tarafından yapıldıysa çocuk kişinin problem yaşamasından endişe edebiliyor ya da durumun kendi suçu olduğuna inanıp susabiliyor. Durumu anlatacak dil becerisi olmayan çocuklar ise oynadıkları oyun içeriklerinde durumu yansıtabiliyorlar. Burada anne babalara önemli sorumluluklar düşmekte. Çocuklarda cinsel istismar belirtilerini tanımak, ebeveynlerin bu durumu anlamalarını sağlayabilmektedir” dedi. Çocuklarda gözlenebilecek duygusal, davranışsal ve fiziksel belirtileri anlatan Baygül şunları söyledi:

“Çocuk içine kapanık, mutsuz, kaygılı, kendine güvensiz olabilir. Çocuk ebeveynlerinden ayrılmak istemeyebilir ya da konuşmama, aktif hareket etmeme görülebilir. Bir anda çocukta parmak emme ya da altına kaçırma davranışı ortaya çıkabilir. Uyku düzensizlikleri, kabuslar yaşayabilir. Daha önce yaşanmayan öfke patlamaları ve huysuzluklar gözlenebilir. Çocuk bazı kişi ya da mekanlardan kaçınma davranışı gösterebilir.  Okuldan kaçma, kendine ya da çevresine zarar verme gibi aykırı davranışlar ortaya çıkabilir.  Banyo zamanı gibi normal durumlarda bile soyunmak istemeyebilir, doktora görünmekten veya bir sağlık uzmanı tarafından muayene edilmekten çekinebilir. Oynadığı oyunlar cinsel içerikli hal alabilir. Çocuk cinsel etkinlikleri çizebilir. Tuvaletini yaparken ağrı hissedebilir. Yaşına göre uygun olmayan cinsel kelimeler kullanma ya da davranışlarda bulunabilir”

ÇOCUKLAR BİLİNÇLENDİRİLMELİ?

Çocuklarında cinsel istismar belirtilerini gözlemleyen ailelerin soğukkanlı olması gerektiğini söyleyen Şenol Baygül, sakin, dikkatli ve telaş yapmadan çocuğun dinlenmesinin önemli olduğunu ve gerekirse uzman destek alınması gerektiğini belirtti. Çocuklara kendilerini koruyabilmeleri için ebeveynlere önerilerde bulunan Uzman Psikolojik Danışman Şenol Baygül, “Her çocuk her yaşta istismar mağduru olabilir. Bu yüzden konuşmaya ve isteklerini anlatmaya başladıkları 2 yaştan itibaren çocuklar bu konu hakkında bilgilendirilmeye başlanmalı. Çocuklara tüm vücut parçalarının adı öğretilirken, göz, kulak, burun gibi özel bölgelerinin de adları öğretilmelidir. Bu bölgelerin anatomik olarak düzgün isimlerinin öğretilmesi önemli, takma isimler söylenmemeli. Her insanın sadece kendisinin görmesi ve dokunması gerektiği bazı “özel” bölgelerinin olduğu çocuğa öğretilmelidir. Özel bölgelerine herhangi birinin, akraba ya da tanıdık da dahil o istemediği müddetçe ona dokunması veya onun başka insanların özel bölgelerine dokunmaması gerektiği anlatılmalıdır.  Eğer bu şekilde istemediği bir durum olursa hemen oradan ve o kişiden uzaklaşması gerektiği ya da çığlık atarak etrafındaki kişilerden yardım isteyebileceği öğretilmelidir.

HANGİ DOKUNMA NORMAL

Çocuklara hangi dokunmanın normal hangi dokunmanın anormal olduğu sağlıklı ve net bir şekilde anlatılmalıdır. Çocuklarla yabancılarla konuşmaması ve onlardan çikolata veya oyuncak da olsa herhangi bir şey almaması anlatılmalıdır. Çocuklara ‘hayır’ demek öğretilmeli ve onların onayı olmadan yapılan bu tür davranışlarda neden hayır demeleri gerektiğini anlatılmalıdır.  Çocuklara bazı sırların tutulmaması, sonsuza kadar saklanmaması gerektiği anlatılmalıdır. Çocuklarınıza her koşulda inanacağınızı ve onu seveceğinizi söyleyin. Çocuklar bunu bilmelidir ki sizinle böyle bir durum hakkında rahatça konuşabilsinler. Çocuklarınıza inanın. Hele ki küçük yaşta cinsellik konusunda bilgi sahibi olmayan çocuk bir şeyler anlatıyorsa bu doğrudur. Çünkü hayal edemez ve zihninde oluşturamaz. Toplu taşıma araçlarında çocuklarınızı cinsiyeti ve yaşı fark etmeksizin kişilerin kucağına vermeyin. Çocuklar istismarcı kişilerde de benzer yaklaşımı görüp durumu normal sanabilirler. Anne ya da baba olarak çocuklarınızı dudağından öpmeyin. Sevginizi başka türlü de gösterebilirsiniz. Çocuk istismarcı tarafından böyle bir davranışla karşılaşınca “Annem de beni böyle öpüyor. Annem beni seviyor. Anneme güveniyorum. O halde bu kişi de beni seviyor, ona da güvenebilirim.” diye düşünecek ve istismara açık hale gelecektir” ifadelerini kullandı. FATMA ARSLAN / ANTALYA GÜNDEM ÖZEL HABER