Antalya’da arıcılık faaliyetleri çok eskilere gidiyor. Milattan önceki dönemlere dayanıyor. Bu dönemlerde bile farklı ülkelere bal ihracatı gerçekleştiriliyordu. Antalya’nın Likya bölgesinde yapılan çalışmalarda arıcılık faaliyetlerinin çok değişmeden günümüze kadar geldiğini gösteren bir takım bulgularla desteklenmiş.
Teke Yarımadası’nda geleneksel yöntemlerle sürdürülen arıcılık faaliyetleri ikiye ayrılıyor. Arılıklar ve Kovanlar bulunuyor. Seren ve Çevre Duvarlı Arılıklar üzere iki tipte tespit edilmiş.
LİKYA’DAKİ SERENLER
Serenler, Antik Likya’dan günümüze kalan arı kovanlarıdır. Yerden yüksek tutularak yapılan arı kovanları yöre halkı tarafından ‘seren’ diye adlandırılmış. Elmalı, Kumluca ve Korkuteli bölgesinde bulunan bu yapı, arı kolonileri arasında rekabeti azaltarak verimliliği artırıyor ve arıcıların kovanlara kolay erişimini sağlıyor. Serenler, hem işlevsel hem de kültürel bir öneme sahip olup geleneksel arıcılığın sürdürebilir ve doğa dostu bir pratiğinin simgesi olarak görülüyor. Serenler, günümüzde sayıları azalan geleneksel arıcılık yapıları olarak biliniyor.
TAŞ VE AHŞAP SERENLER
Taş ve ahşap serenler, taşıyıcı gövdesi dörtgen forma sahiptir. Antalya’nın Kumluca, Elmalı ve Korkuteli ilçelerinde bulunuyor. Bu serenlerin kapılı ve kapısız olanları da bulunuyor, bölgede ise en etkin serenler ise kapılı serenlerdir.
AHŞAP SERENLER
Ahşaptan inşa edilen serenler, Kumluca bölgesinde bulunuyor. Gövdesi harçsız moloz taşlardan yapılmış olan bu serenlerde taşlar ahşap lataların içine doldurulmuştur. Bazı ahşap serenlerin ise gövdesi de ahşaptır.
ÇEVRE DUVARLI ARILIK
Anakaya üzerine oturtulması nedeniyle, kayanın formunu alan bu tip arı konaklarından bazıları yaklaşık oval bir biçime sahiptir. Bu arılıklara ise Phaselis, Patara ve Hurma bölgesinde rastlanmıştır. Bu arı konakları genellikle kıyı şeridine yakın çam ormanlarının içerisinde yer alıyor.
KOVANLAR
Geleneksel arıcılığın temsilcisi olan serenler üzerinde görülen kovanların tümü ağaç kütüğünden yapılmış. Çevre duvarı arılıklarda da benzer şekilde kütük kovan kullanıldığı, arılık içindeki kovan kalıntılarından anlaşıyor.
ARILIKLARIN MİMARİ YAPILARI
Antik dönemde edinilen bilgilere göre, arılıkların koruna bilmesi için yüksek, güvenlikli bölgede yer alması gerekiyor. Modelleme olarak dikme mezara benzeyen arılıklar, dönemin gezginlerini şaşırtmıştır. Likya mimari buradaki arılıklarda da etkin olmuş ve ona göre arılıklar üretilmiştir. Likyalılar, bu ahşap mimarisini genellikle tahıl ambarlarında kullanmıştır. Ayrıca evlerinde de kullandıkları bu mimari, mezarlarına da yansımıştır.
