Yaz aylarında en çok önem kazanan konulardan biri de güneş ışınlarıdır. Güneşten gelen UV ışınlarına uzun süre maruz kalmak insan sağlığı üzerinde birçok soruna yol açar. Bunlardan en gözle görünür olanı cilt üzerindeki etkileridir. UV ışınları cildin yaşlanmasını hızlandırırken uzun vadede kansere kadar giden sorunlara yol açabilir.
GÜNEŞ IŞINLARININ İNSANLAR ÜZERİNE NE TÜR ETKİLERİ VARDIR?
Güneş’in insan cildi üzerinde hem olumlu hem de olumsuz birçok etkisi bulunur.
Güneş ışınları D vitamini üretimini teşvik eder ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Ancak özellikle yaz aylarında belirli saatlerde güneşe doğrudan maruz kalmanın cilt için birçok zararı bulunur.
Güneşin zararlı etkilerinin başında ultraviyole UV ışınları yer alır. Sık sık ve uzun süre bu ışınlara maruz kalmak uzun vadede ciltte birçok probleme yol açar.
Güneş, ciltteki deri katmanlarını etkileyen, yaşlanmayı hızlandıran, çeşitli enfeksiyonlara ve deri bozukluklarına neden olan UVA ve UVB ışınlarına sahiptir. UVB ışınları cildi en fazla etkileyen ve yanıklara sebep olan türdür. UVB ışınların en fazla olduğu dönemler öğle saatleridir. Güneşin en parlak olduğu öğle saatlerinde bu ışınlar cildi ciddi ölçüde etkiler. UVA ışınları ise cildin çok daha derin katmanlarına iner ve daha etkili ve uzun vadeli sorunlara yol açar.
Güneşe fazla maruz kalmak melanin üretimini artırır. Bu da ciltte kahverengi lekelerin oluşumuna neden olur ve ciltte renk düzensizlikleri ortaya çıkar.
Yaz aylarında ciltte oluşan yanıklar kendilerini deri üstündeki kabarcıklar yoluyla gösterir. Derinin üst tabakasında meydana gelen zararlar uzun vadede cildin yapısını bozar. Cildin kolajen yapısının bozulmasıyla hem cildin yaşlanma hızı artar hem de deride renk değişimleri meydana gelir. Cildin yüzeyi daha pürüzlü ve lekeli bir hal alır.
Güneş ışınları uzun vadede daha ciddi sonuçlara yol açarak cilt kanserine kadar giden ciddi problemler yaratabilir.
Güneş aynı zamanda göz sağlığı için de ciddi sorunlar yaratabilir. Gözlerde katrakt ve pterjium adıyla bilinen göz etinin oluşumuna neden olabilir.
Güneş ışınlarına en fazla maruz kalınan dönem yaz aylarıdır. Bu aylarda yılın geri kalan bölümüne oranla çok daha fazla ultraviyole ışınlara maruz kalınır. Bu nedenle yaz aylarında güneş ışınlarından korunmak büyük ölçüde önem kazanır.
GÜNEŞ ETKİLERİNDEN KORUNMAK İÇİN NE YAPILMALIDIR?
Güneşten korunmak için ilk akla gelen yöntem güneş kremleridir. Gündüz saatlerinde dışarı çıkmadan yarım saat önce güneş kremi sürülmesi önerilir. Güneş kremi terleme ve suyla temas gibi etkenlere göre sık sık yenilenmelidir. Ancak sadece güneş kremi kullanmak yeterli değildir. Güneş kremi seçerken hem UVA hem de UVB koruması olmasına dikkat edilmelidir.
Uzmanlar saat 10:00 ile 16:00 arasında güneşe çıkılmaması konusunda uyarılarda bulunur. Bunun nedeni bu saatlerde UV ışınlarının çok daha yoğun olmasıdır.
Gündüz saatlerinde aynı zamanda güneş ışınlarını yansıtan su, kum, parlak camlar gibi bölgelerden uzak durulması gerekir.
İnsanların büyük çoğunluğu bulutlar ve sis gibi durumların güneşin zararlı ışınlarını hafifleteceğine inansa da uzmanlara göre bulutlar UV ışınlarını filtrelemez.
Uzmanların uyarıda bulunduğu bir diğer konu ise solaryumdur. Bir solaryuma kısa süre maruz kalmanın tüm gün güneşlenmek kadar tehlikeli olduğu yönünde uyarı yapılır.
TEMMUZ AĞUSTOS AYLARI EN TEHLİKELİ DÖNEMLER
Güneş ışınlarının zararlı etkileri en parlak ve sıcak olduğu saatlere göre değil Güneş’in açısıyla ilgilidir. Bu nedenle güneş ışınlarının en tehlikeli olduğu dönemler yaz aylarının başlangıcından yaz sonuna doğru olan süredir.
Sadece güneş kremi ile yetinmek doğru değildir. Bunun yanı sıra koruyucu giysiler, şapka gibi aksesuarlar ve güneş gözlükleri takmak gerekir. Geniş siperli şapka kullanmak hem çocuklar hem de yetişkinler için önerilir. Aynı zamanda ışık geçirme oranı en az olan giysiler tercih edilmelidir.
Birçok insan güneş kremini en çok yüz bölgesinde kullanır. Ancak güneş kremleri ayaklar, kulaklar ve ense de dahil olarak vücudun tüm güneş gören bölgelerine krem uygulanmalıdır.
Kremlerde su geçirmez gibi ifadeler olsa da bu durum yalnızca bir iki saatle sınırlıdır. Bu nedenle kremi sık sık yenilemek gerekir.
Güneşin zararlı ışınlılarına karşı koruyucu önlemler kullanmak cildin hızlı yaşlanmasını engelleyecek ve kanser ve enfeksiyon riskini azaltacaktır. Ancak her ne kadar uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmak birçok probleme yol açsa da güneş ışınlarından mahrum kalmak da problemlere yol açar. Bu nedenle belirli saatlerde kısa süreli güneşlenmek önerilir.
