Bütün otoriteler kabul eder ki çocukların sağlıklı fiziksel, psiko-sosyal ve zihinsel gelişimlerinde oyun ve oyuncaklar son derece etkilidir.
Günümüzde oyuncaklar, çocuklar için oyun kurmanın önemli aktörlerine dönüştüğü için çocuğun yaş ve ilgisine göre oyuncak bulundurmak da uzmanların tavsiyeleri doğrultusunda anne babanın sorumlulukları arasındadır.
Çocuklu ailelerin vazgeçilmez ev eşyalarından birisi: Oyuncak sepeti.
Ailenin ekonomik durumunu ve oyuncak seçimi konusundaki bilinç düzeyini oyuncak sepetine bakarak anlamak mümkün olabilir. Pahalı ve gösterişli oyuncaklar ile dolu bir oyuncak sepeti o ailenin aylık geliri hakkında bize bir şeyler söyleyebilir.
Diğer taraftan oyuncaklar ailenin toplumsal cinsiyet rollerine nasıl baktığı ve oyuncak seçiminde cinsiyetçi davranıp davranmadığını da anlatabilir.
Oyuncaklardan yola çıkarak anne babanın toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusunda kalıp yargılar taşıyıp taşımadığının ip uçlarına ulaşmak mümkündür. Henüz dünyaya gelmemiş ama cinsiyeti ultrason ile öğrenilmiş bir bebek için hazırlanan bebek odasına yerleştirilen oyuncaklar ve seçilen renkler bile sizin bakış açınız ele verir.
Renkler ve oyuncakların cinsiyeti yoktur. Toplumsal cinsiyet eğitimlerinde ve tartışmalarda sürekli dile getirilen bir konudur. Peki, renklerin ve oyuncakların cinsiyeti yoktur, demek ne anlama gelmektedir? Biraz bu konuyu anlatmak gerekiyor.
Pembe ve mor renkleri ve mavi rengi gözünüzün önüne getirin. Pembe renkte bir pantolon ve üzerine morun açık bir tonunda tişört giymiş oğlan çocuğunu gözünüzde canlandırın. Bu fotoğraf için neler söylersiniz, içinizden neler geçiyor? Erkek çocuğu için pembe ve mor renklerin yakışık almadığını, bu renklerin kız çocuklarının üzerinde güzel duracağını, bize düşündüren ve bunu uygulatan nedir?
Siz, başta pembe ve mor olmak üzere gökkuşağının diğer renklerini düşünmeye devam edin, ben oyuncak konusuna dönüyorum.
Oyuncak seçiminde kriter ne olmalıdır? Başta çocuğun yaşı ve gelişimi yer alacaktır. Peki, cinsiyet bir kriter olmalı mıdır?
Siz hanımefendi
Ya siz beyefendi
Peki ya siz, diye sorduğunuzu duyar gibiyim
Okul öncesi çocuklar -başta kreşe devam eden kızım- oyuncak sepetlerindeki kimi oyuncaklara cinsiyet kalıpları yüklemektedirler. Bebekler, pelüş ayılar, set halinde duran yemek pişirme, çay takımları vs. kız çocuklarının oyuncakları diye kategorize ediliyor. Silah, futbol topu, konsol oyunları, kamyon, araba vs. erkek çocuklarına uygun görülüyor.
Örneğin kreşin oyuncak günleri var. Her çocuk evden gelirken bir oyuncağını çantasına koyuyor ve değişimli olarak oyuncaklar ile oynuyorlar. Sizce oyuncak takasında neler yaşanıyordur? Her çocuk hemcinsinin getirdiği oyuncak ile kendi oyuncağını takas ederek oynamaya devam ediyor. Burada iyi niyetli ve paylaşıma açık olarak yapılan etkinlik bir fırsat olarak değerlendirilip karşı cinsin getirdiği oyuncak ile takas edilerek çocukların oynanması sağlansa kreş öğretmeni tarafından toplumsal cinsiyet eşitliği adına güzel bir davranış ortaya konmuş olacaktır. Bez bebek getiren Ayşe ile kamyon getiren Cenk’in oyuncaklarını değiştirmeleri konusunda öğretmenin bilinçli yönlendirmesi ile oyuncaklar için cinsiyetleştirme davranışının pekişmemesi sağlanır.
Benzer davranışı anne baba ve akrabalardan da beklemek gerekiyor. Oyuncak alırken renk ve cinsiyet kotası uygulamak yerine çocuğun ilgi ve gelişimine katacaklarını hesaplamak doğru olacaktır.
Çok geç kalmadan, oyuncaklar cinsiyetçi kalıplara dökülmeden erkek çocuklarının oyuncak sepeti ile kız çocuklarının oyuncak sepetlerini değiştirmeyi öneriyorum.
Sağlıklı bireylerin sağlıklı bir toplumu oluşturacağını göz önünde bulundurarak oyun ve oyuncakların cinsiyetinin olamayacağını okul öncesi eğitimle çocukların belleklerine yazmış oluruz.
