Hak savunucusu, aktivist, Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği kurucu üyesi Destina Can ile söyleşi yaptık. Dar zamanda, az söz ile çok şey anlattı. Kendinden emin, beni bilen bilir, dedi.
Destina öteki olarak addedilen grupların haklarını savunan, insan, çevre ve hayvan dostu bir kişi olarak tanıtıyor kendisini. Şatafatlı kelimelerden kaçınarak mütevazi bir şekilde yaptıklarını anlatıyor. Anlatmadıklarını tahmin ederek onda ki zenginliği fark ediyorsunuz. Biraz da adanmış bir hayat Destina’nın hayatı.
Yuvarlak masa toplantısında mevzuat çalışmalarına katılmak üzere Antalya’da düzenlenen toplantının gözdesi olduğunu söylemekte yarar var. Sözünü sakınmadan, çekinmeden “aha da” budur, diyen üslubu ile anında dikkatleri üzerine çekiyordu.
Kolay olmamış, bu sivil toplum yolculuğu. Karanlıkta el yordamı ile haklarını arayan, resmî kurumlara kendisini anlatamayan, öcü olarak tabir edilen bir grubun temsilcisi olmak, epey yormuş. Önce kendisine inanmış, bir şey yapmalıyım, yoksa bu düzen değişmeyecek, diye. İlk adımı atarak, biraz da kendisini hedef tahtasına koyarak gelmiş bu günlere.
Kırmızı Şemsiye Nisan 2013 tarihinde kuruldu. Derneğin kurucu üyeleri arasında yer alıyor. Seks işçilerinin sorunlarını üzerine görev edinecek, herhangi bir danışmanlık, eğitim, bilgi verecek, kırılgan grup diye isimlendirilen bu kişilere yardımcı olacak resmi/gayri resmi kurumun olmaması ve bu alandaki boşluğu doldurmak adına, biraz da damdan düşen olmaları vesilesi ile sivil toplum yolculuğu başlamış. Kırmızı Şemsiye, seks işçilerinin gündelik yaşamlarında maruz bırakıldıkları insan hakları ihlalleri, toplumsal dışlanma, damgalanma, cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında karşılaştıkları sorunlar ile seks işçilerini ilgilendiren tüm diğer alanlarda bilgilendirmeyi, harekete geçirmeyi, örgütlemeyi ve seks işçilerinin ihtiyaç ve taleplerine uygun şekilde kamuoyu ve yetkililer nezdinde savunuculuk çalışmaları yapmayı hedefleyen bir sivil toplum kuruluşudur.
En çok adalet, sağlık, danışmanlık, hak savunuculuğu konularında faaliyet gösteriyorlar. Dayanışma ruhu ile hareket ederek birbirlerine güç veriyorlar. Dernek bünyesinde hizmet sunan gönüllü avukatları ile adli işlemler boyunca arkadaşlarına destek oluyorlar.
Ankara merkezli olan derneğin başka bir şubesi bulunmuyor. Ancak yardım ve danışmanlık taleplerini karşılayacak bir telefon hatları var. Maruz kalınan herhangi bir şiddet eyleminde karakol desteği sunulmaktadır. Ayrıca karşılaşılan hak ihlalleri, ayrımcılık ve nefret söylemi/suçu durumlarda ücretsiz olarak veya telefonla avukatları tarafından 7/24 danışmanlık hizmeti sunuluyor. Hukuki danışmanlık için 05340109598 ve 031204192991 nolu telefon kullanılmaktadır.
Destina, cinsel sağlık ve insan hakları çalışmalarından bahsetti. Dernek olarak, cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda farkındalık çalışmalarına katılmakta ve kısa filmlerde rol alarak toplumu bilinçlendirmeye devam etmektedirler. Ve ekliyor, ne yazık ki cinsel sağlık ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve bu hastalıklardan korunma yollarının bilinirliği konusunda çok geriyiz. Geçmiş dönem haber programlarından birinde HİV virüsü taşıdığını söyleyen biri ile ilişkiye girmekten çekinmeyen ve kendisine bir şey olmayacağını sanan grupta yer alanların sayısının azımsanmayacak oylumda olduğu gerçeğini hatırlatıyor.
Eğitimsiz kocaman bir kitle ile karşı karşıyayız, derken haklı olduğunu biliyorum.
“Öteki” grupta yer alan bireyler olarak birçok kere kırılma noktasına gelmiş. Her seferinde mücadeleye olan inancı ile bayrağı devredeceği güne kadar ayakta kalma sözü vermiş, kendi kendine.
Gelecekten umutlu, hak mücadelesi konusunda bilinçli, ulusal ve uluslararası gelişmeleri yakından takip eden Destina, bir gün insan haklarına herkesin eşit şekilde ulaşacağı günleri görmek istiyor.
Dilerim, o günleri hep birlikte görürüz.
