Göğe uzanan selvi ağaçları tarihte çeşitli mitolojilere konu olmuş, hakkında atasözleri ve şarkılar yazılmıştır. Yüzyıllardır yaşayan selvi ağaçlarına her uygarlık farklı bir anlam yüklemiştir. Kimi uygarlıklarda hüzün ve matemi çağrıştıran selviler kimi uygarlıklarda yaşamı ve ölümsüzlüğü simgelemektedir. Farklı inançlarda kutsal bir değer verilen selvi (servi) ağaçları, zarif görüntüsü ve yılın her mevsim yeşil kalan yaprakları ile en güzel manzaralar oluşturmaya devam ediyor.
YÜZYILLARDIR YAŞAYAN 2000 YAŞINDA SERVİLER
Sadece Türkiye’de değil dünyada da geniş bir yayılım alanına sahip olan servi ağacının Cupressus familyasından bir bitkidir. İsveçli biyolog Carl Linneaus’un 1753 yılında kaleme aldığı Species Plantarum adlı eserinde belirttiği üzere servi ağacının bilimsel adı Yunan mitolojisinden gelmektedir. Mitolojiye göre adını, Apollon’un sevgilisi olan Kiparissos’tan almıştır. 22 farklı türü bulunan servi ağaçları dünyanın farklı bölgelerinde yayılış göstermiştir. Bu zarif ve dayanıklı ağacın dünyadaki oksijen üretiminde de önemli bir paya sahip olduğu biliniyor.
Türkiye’de ise Akdeniz servisi geniş bir yayılım alanı bulmuştur. Türkiye topraklarında doğal olarak yetişen Akdeniz Servisi göklere uzanarak varlığını sürdürmeye devam etmekte. 30 metreye kadar ulaşan boyları ile Türkiye’de ‘selvi boylum’ benzetmesi yapılan Servi ağaçları halk arasında selvi olarak bilinmektedir. Nemli topraklarda yetişen selvi ağacı yer aldığı bölgelerde en güzel orman manzaralarını oluşturur.
Yılın her mevsimi yeşil kalması ile ünlü olan selvilerin ömrü 2000 yıla kadar çıkıyor. Güzel kokmasıyla da ünlü olan selvi ağaçları aynı zamanda sağlığa da faydalıdır. Ağacın yapraklarında yapılan çayın ateş düşürücü, diyabet, prostat astım ve unutkanlık gibi durumlara iyi geldiği bilinir.
Servi ağaçları eşsiz görüntüsü ile hem sanat alanında hem de mitolojide birçok öyküye konu olmuştur. Özellikle İtalya manzaralarında bir sembol haline gelen selvi ağaçları bu bölgede yüz yıllardır yaşamaktadır. İtalya’da yer alan M.Ö. 4. yy.’a ait antik tarihi tabletlerde servi ağaçlarından bahsedilmiştir.
Genellikle mezarlıklarda büyüyen servi ağaçları kimi zaman hüzün ağaçları olarak bilinir. Ancak serviler ölümü olduğu kadar yaşamı da çağrıştırır. Doğanın en güzel yeşil tonlarını barındıran serviler tarih boyunca tapınak ve mezarlık gibi alanlara özellikle ekildi. Bunlar gibi kutsal alanlara dikilen servi ağaçları, ruhların cennette olduğunu simgeler.
GÜNEŞ TANRISI APOLLON’UN SELVİSİ
Bilimsel adının Yunan mitolojisinden geldiği servi ağacı, mitolojideki Yunan Tanrısı Apollon’un efsanesi konu olmuştur. Mitolojiye göre Apollon hem kadınlara hem de erkeklere ilgi duyan bir tanrıdır. Aşkları ile efsanelerde yer alan Apollon’un sevgililerinden biri de yakışıklılığı ile ünlü Kiparissos’tur. Güzel yüzü ve fiziğiyle olduğu kadar ilginç tavırları ile dikkat çeken Kiparissos’un en yakın arkadaşı evcilleştirdiği bir geyiktir. Kiparissos bir gün dünyadaki en sevdiği varlık olan geyiği, mızrak atışı yaptığı sırada yanlışlıkla vurur. Bunun üzerine geyik oracıkta hayatını kaybeder. Kiparissos ise en sevdiği varlığı öldürmenin acısına dayanamaz, o kadar üzülür ki üzüntüden ölür. Tanrılar da bu olaydan sonra Kiparissos’u hüzün ve matem ağacı olarak anılan servi ağacına dönüştürür.
Kiparissos’un kökleri yerin metrelerce altına inerken başı ise uzayıp güneşi selamlar. Güneş tanrısı Apollon, sevgilisi Kiparissos’u kendine yakınlaştırmak için bir selvi ağacına dönüştürür. Hikayesi antik çağlara dayana selvi ağaçları insanlık tarihi ile eş değer bir zamandır varlıklarını sürdürüyor. Tarih boyunca kimi uygarlıklar tarafından hüzün ve matemi çağrıştıran selvi ağaçları kimi uygarlıklar tarafından da yaşamı ve ölümsüzlüğü simgelemiştir.
KUTSAL KABUL EDİLEN AKDENİZ SELVİSİ
Tarih boyunca birçok ağaç insanlar tarafından kutsal kabul görmüş ve bu ağaçların bir ruhu olduğuna inanılmıştır. Akdeniz selvisi de bu kutsal kabul edilen ağaçlardan biridir. Çok uzaklardan bakıldığında bile yemyeşil yaprakları ile her mevsim görünür olan selviler, İran’daki Zerdüşt inancına göre kutsal kabul edilir. Zerdüşt inancına göre servi ağaçları cennetten getirilmiştir. Cennetten getirilen selvilerin ateş sunağı kapısında yer aldığı rivayet edilir. Yılın her mevsimi yemyeşil kalan serviler özgür bir ağaç olarak kabul edilir ve bu ağaca özgür servi anlamına gelen ‘Azad serv’ denir. İran’da birçok bölgede Servi ağaçları hala kutsal kabul edilmektedir.
Arap kültüründe ise selvi ağacının olduğu yerlerde yılanların da olduğuna inanılırmış ve bu nedenle yılan ağacı olarak anılır.
SELVİ AĞACINDAN YAPILAN NUH'UN GEMİSİ
Nuh’un Gemisi, dünya çapında bilinen hikayelerden biridir. Efsaneye göre Nuh peygamber yalnızca Allah’a inanmış ve ibadet etmiştir. Ancak o dönemde yaşayan insanlar Allah’ın varlığını reddetmiş, isyan etmişler ve yanlış yola sapmışlardır. Bunun üzerine Hz. Nuh’a bir gemi yapması ilahi bir emirle bildirilmiş. Bunun Üzerine Hz. Nuh gemiyi inşa edip yeryüzünde bulunan her canlıdan bir dişi bir de erkek almış ve Allah’a inananlarla birlikte yola çıkmış
Onun ardından ise büyük tufan başlamış ve yer yüzündeki denizler birleşerek her yeri sular altında kalmış ve tanının cezalandırdığı insanlar yok olmuş. Nuh’un gemisi efsanesinde yer alan geminin ise selvi ağacından yapıldığı rivayet ediliyor.
CENNETTEN ÜÇ TOHUM BİRİ SERVİ
İbrani mitlerinde yer alan bazı bilgilere göre Hz. Adem’in ölümünde önce oğlunun cennetteki iyilik ve kötülük ağacından üç tohum aldığı, bu tohumların babası öldüğünde ağzına koyarak gömdüğü yer alıyor. Gömüldükten sonra yeşeren bu üç tohum ise servi, zeytin ve sedir ağacı olduğu biliniyor.
Türk kültüründe dik duruşu ile doğruluğu simgeleyen servi ağaçları çeşitli sanat eserlerine konu olmuştur. Osmanlıya ait çeşitli eserlerde servi ağaçlarının resmedildiği ve hayatı, canlılığı simgelediği görülür. Osmanlı’ya ait mezar taşlarında da özellikle servi ağaçları motiflerinin yer aldığı bilinir.
Mesnevileri ile ünlü Mevlâna ise eserlerinde servi ağaçlarından övgüyle bahsetmiş ve uzun boyu servi ağacı ile benzeştirmiştir.
Servi ağaçları Türk edebiyatında da geniş bir yer bulmuştur. Türk edebiyatındaki Yahya Kemal, Ruşen Eşref Günaydın, Nazım Hikmet gibi ünlü isimler romanlarında ve şiirlerinde selvi ağaçlarına yer vermiştir.
Yeşilçam’ın efsane filmlerinde olan Selvi Boylum Al Yazmalım filmi ise adını selvi ağaçlarından almıştır.
