Antalya Ticaret Borsası (ATB) Ocak Ayı meclis toplantısı ATB meclis salonunda gerçekleştirildi. Yılın ilk meclisinde konuşan ATB Başkanı Ali Çandır, zincir marketlerin kendi isimleri veya alt markalarına fason üretim yaptırarak, ürünlerini ürettirdikleri işletmelerle doğrudan rekabet eder hale geldiğini söyledi.
YASAL DÜZENLEME YAPILMALI
Bu durumun son dönemde belirgin bir artış gösterdiğini ve piyasa dengelerini olumsuz yönde etkilediğini belirten ATB Başkanı Ali Çandır, “Küçük ve orta ölçekli işletmelerin zincir market raflarında yer alması her geçen gün daha da zorlaşıyor. Üyelerimiz, zincir marketlerin mevcut tedarikçilerine sunduğu zorlu tahsilat şartları, promosyon talepleri, tek taraflı indirim ve iade uygulamalarının birçok işletmeyi ve markayı ciddi anlamda zorladığını ifade ediyor. Piyasada hakim unsur olma özelliklerini düzenlemek ve piyasa dengelerini korunmak için bu kapsamda yasal düzenlemelere ve uygulamalara acil ihtiyaç duyuluyor” dedi.
2024, 2023’ÜN GERİSİNDE KALDI
2024 yılının ekonomik göstergeler bakımından 2023’ün gerisinde kaldığını belirten Çandır, “2024 yılı için yaklaşık yüzde 3 civarında ekonomik büyüme bekliyoruz. Tarım sektörü için genel ekonomiden daha düşük bir büyüme öngörüyoruz. Üretimdeki bu nispi gerilemelere paralel olarak, ihracatımızda da benzer düşüşler yaşanmıştır. Ülkemiz toplam ihracatı yıllık yüzde 2.1 artarken, kentimiz ihracatı ise yüzde 1.4 azalmıştır. Tarım ve gıda ihracatımız, ülkemizde yüzde 3.3 artarken, Antalya’da yüzde 2.2 azalmıştır. Kentimizin ihracatının lokomotifi olan yaş meyve ve sebze ihracatı, ülkemizde yüzde 2.4, kentimizde ise yüzde 7.3 azalmıştır. Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden olan kredi kullanımı, hem ülkemizde hem de kentimizde yıllık %43 civarında bir artış göstermiştir. Yani enflasyonun %45 civarında ilan edildiği bir ortamda aslında kredi büyümesi olmamıştır” ifadelerini kullandı
TÜRKİYE-ANTALYA KIYASI
Çekle işlem hacminin Türkiye genelinde yüzde 71, Antalya’da ise yüzde 56 arttığını belirten Çandır, su göstergede de reel artışın düşük kaldığını ifade etti. Protestolu senet hacminin ülke genelinde yüzde 150, Antalya’da ise yüzde 258 arttığına dikkat çeken Çandır, “Karşılıksız çek hacmi, ülkemizde yüzde 211, kentimizde ise yüzde 196 artış göstermiştir. Kurulan ve kapanan şirket sayıları da 2024 yılında hem genel olarak hem de kentimizde olumsuz değişimler göstermiştir. Ülkemizde kurulan şirket sayısı yüzde 10, kentimizde ise yüzde 21 azalmıştır. Kapanan şirket sayıları ise ülkemizde yüzde 21, kentimizde ise yüzde 46 artmıştır” bilgilerini verdi.
MALİYET ARTIŞI İLK SIRADA
Borsa üyeleri arasında yaptıkları ankette sorulan “2024 yılında işinizi aşağıdakilerden hangisi en olumsuz etkiledi?” sorusunu yönelttiklerini belirten Çandır, “Ankete katılan üyelerimiz, yüzde 56 ile birinci sırada maliyet artışlarını, yüzde 20 ile ikinci sırada enflasyonu ve yüzde 11 ile üçüncü sırada dolardaki yetersiz artışı ifade etmişlerdir. ‘Geride bıraktığınız 5 yıllık dönemi göz önünde bulundurarak, sektörünüzün önümüzdeki 5 yıl için en temel problemi ne olur?’ sorusuna ise; Maliyet artışları yüzde 46 ve piyasa belirsizliği yüzde 27 ile en önemli riskler olarak görülmüştür” şeklinde konuştu.
ÜRETİMİN YÜZDE 10’U HALE GELİYOR
Hallerde işlem gören sebze ve meyve miktarının her geçen yıl azaldığını belirten Çandır, şunları söyledi: “Son 10 yılda hallerimizdeki işlem miktarları; domateste yüzde 56, sebzede yüzde 47 ve meyvede ise yüzde 38 azaldı. Böylece 2024 yılında Antalya hallerinde işlem gören; domates miktarı 294 bin tona, sebze miktarı 814 bin tona ve meyve miktarı ise 189 bin tona geriledi. Son verilere göre Antalya’nın domates üretimi 2.6 milyon tona, sebze üretimi 5 milyon tona ve meyve üretimi ise 2 milyon tona ulaştı. Genel olarak üretimin yüzde 10’u kadar ürün, hallerde işlem gördü. Bu durum, piyasa bozucu bir mekanizmaya neden oluyor. Çünkü yaş meyve sebze piyasasının, çok hızlı ve etkin işleyişe sahip olması gereklidir. Piyasanın etkin işleyişi, toplam miktarın anlamlı yoğunluğunun hallerde işlem görmesiyle gerçekleşebilir."