Tarım üssü olan Antalya’da narenciye krizi her geçen gün artıyor. Narenciye sektörünü işçi krizi ve ekonomi vurdu. Girdi maliyetlerinin her geçen gün artmasıyla birlikte çiftçilerin ürünlerini toplayacak işçi bulamaması ürünlerin dalında kalmasına neden oldu. Emeklerinin karşılığını alamayan çiftçiler ürünlerini toplamak istemiyor. Narenciye fiyatlarının maliyetin altında kalması çiftçiyi üretimden vazgeçecek noktaya getirdi. İsyan eden üreticiler tepki olarak ürünlerini dalında bıraktı. Konuya ilişkin konuşan Ziraat Mühendisleri Odası 2. Başkanı Seyla Tepe, dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
MEYVELER DALINDA KALDI
Narenciyelerin toplanmamasından dolayı özellikle Antalya’nın Kumluca İlçesi’nde dalında hala yüzde 30 oranında narenciye bulunuyor. Daha önceki yıllarda 5 ton olan narenciye üretimi 2023 yılında 7 ton olarak açıklandı. Üretimin artmasına rağmen üretici ve tüccarlar ürünleri satamadı. Özellikle ihracat desteklerinde sorunlar yaşanması çiftçileri zor durumda bıraktı. Maliyeti 6-7 liraları gören narenciye üretimi dalında 4,5 liradan satılıyor. Çiftçiler ise bu duruma tepki göstererek ürünlerini toplamaktan vazgeçti. Daha önceki yıllarda ihracatta ton başına verilen destek bu yıl verilmedi. Bu desteğin verilmemesine ek olarak ekonomik kriz de çiftçiyi zor durumlara soktu.
Çiftçilerin maliyeti karşılamamasına tepki gösteren Başkan Seyla Tepe, “Türk lirasının değer kaybetmesi bir sorun yarattı. Daha da büyük bir sorun ise işçi eksikliği yaşandı; işçiler gelmek istemedi ya da çok yüksek ücret talep etti. Geçen seneye göre gübre, ilaç ve ulaşım maliyetlerini karşılaştırdığımızda şu anda yaklaşık üç kat bir maliyet artışı yaşandı. Çakırlar ve Kumluca'daki çiftçiler, meyvelerini dalında 3.50-4 lira arasında satmaya çalışıyorlar. Gübre, ilaç ve taşıma masraflarını eklediğimizde maliyetleri 6 ila 7 TL arasında oluyor. Bu nedenle toplamaya yanaşmıyorlar” ifadelerine yer verdi.
ÇİFTÇİ ÜRETİMDEN VAZGEÇECEK
Bazı ülkelerin narenciye fiyatlarını düşürdüğünü ve Türkiye’nin bu durumdan etkilendiğini aktaran Başkan Tepe, “İspanya, Fas gibi ülkeler narenciye satış fiyatlarını düşürdü. Bu da bizim gibi ülkelerin ihracatını etkiledi. Bu durum, onlardan daha ucuza alacakları için bizden almamaya başlamalarına yol açtı ve ihracatta daralmaya neden oldu. Bu da üreticilerimizi olumsuz etkiliyor. Maliyetler ve ulaşım masrafları artar, ihracat destekleri azalır ve işçilik sorunu devam ederse üreticiler, ürünlerinin ağaç üzerinde kalması ve satılamaması durumunda üretimden vazgeçmeye başlayabilir” sözlerine yer verdi.
Ürünlerin neden dalında kaldığına açıklık getiren Başkan Tepe, “Ürünlerin dalında kalmasının ana sebeplerinden biri hal sistemindeki bazı sıkıntılardır. Örneğin, bahçede 4,5 liraya satılamayan portakal, markette veya manavda 18 TL, 20 TL, 22 TL gibi yüksek fiyatlarla karşılaşıyor. Bu durumun üzerine yol masrafı, hal masrafı, tüccar masrafı ve işçilik masrafı ekleniyor. Alıcılar, belirli bir fiyatı talep ediyorlar. Ancak üretici, maliyetlerini karşılamakta zorlandığı için düşük fiyatlarla satış yapamıyor” dedi.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ SUNDU
Belediyelere ve birliklere çağrı yapan Başkan Tepe, “Üreticilerin kooperatiflere dönüşmesi ve birlikte çalışarak marka oluşturmaları gerekiyor. Özellikle Antalya bölgesi için belediyeler, maliyetlerin üzerine çıkmamak adına ürünleri toplamalı ve bunları toplu olarak piyasaya sürmelidir. Bunun yanı sıra, meyve suyu fabrikalarının kurulması da önemli bir çözüm olabilir. Bu fabrikalar, ürün fazlasını değerinde alabilir ve böylece üreticilere ek gelir sağlayabilir. Ancak bu fabrikaların bölgede kurulması gerekmekte, aksi takdirde nakliye ve işçilik masrafları sorun yaratabilir” açıklamalarında bulundu.
Çözüm önerilerinin olduğunu ve üreticilere destek olunması gerektiğini belirten Başkan Tepe sözlerini şu şekilde sonlandırdı: “Yerel yönetimlerin ve birliklerin aktif rol alması, kooperatiflerin oluşturulması ve meyve suyu fabrikalarının kurulması, bu sorunların üstesinden gelmede önemli adımlar olabilir. İhracat desteklerinin devam etmesi, girdi maliyetlerinin düzenlenmesi ve işçi sorunlarının çözülmesinin, sektöre olumlu etkiler sağlayabileceği düşünülmektedir. Ancak bu faktörlerin yanı sıra, hal sistemi sorunları gibi bölgesel konularda da çözümler üretilmesi gerekiyor.”
