ATSO Haziran ayı olağan meclis toplantısı dün gerçekleşti. Türkiye’nin artık seçim havasından çıkması gerektiğini söyleyen ATSO Başkanı Çetin, “Dünya ekonomisinde ticaret savaşları dönemi başladı. Türkiye’de ise bütçe açığı artıyor. Bunlar yabancı sermaye girişini azaltıyor” dedi

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Haziran ayı olağan meclis toplantısı dün yapıldı. Antalya ve Türkiye’nin genel durumunu değerlendiren ATSO Başkanı Davut Çetin, ekonomide acil reform yapılması gerektiğini söyledi. Başkan Çetin, “Ekonomide yapısal reformlar artık acil hale gelmiştir. Mayıs ayına girerken dolar 4 liraydı, faiz artışına rağmen 4.70’lere çıktı. Cari açık ve borç ödemeleri nedeniyle her ay 7-8 milyar dolar dövize ihtiyaç var, ama yeterli döviz girişi yok. Vatandaş halen dolar satmadı, bu nedenle her ay merkez bankası 2-3 milyar doları rezervden karşılıyor. Ocak ayında merkezin rezervi 90 milyar doların üzerindeydi, geçen hafta 79 milyar dolara düştü. Dünya ekonomisinde ticaret savaşları dönemi başladı. Türkiye’de ise bütçe açığı artmaya başladı. Bunlar yabancı sermaye girişini azaltıyor. Ekonomi ihracat sayesinde ilk aylarda büyümeye devam etti, fakat son aylarda duraklama başladı. Reel sektör olarak dövizle birlikte artan maliyetlerin baskısını hissediyoruz. Kredi faizlerinin artması finansman zorluklarımızı artırmaktadır” diye konuştu.

“SEÇİM ATMOSFERİ, GERİDE KALMALI”

Her seçimin yeni bir başlangıç için bir vesile olduğunu belirten Başkan Çetin, “Bu seçiminde Türkiye’nin gelişmesine yeni bir vesile olmasını diliyorum. Artık seçim atmosferi geride kalmalı ve icraat dönemi başlamalıdır. Bizim arzumuz biran önce ekonomik reform takviminin ortaya konulmasıdır. Daha önce de şunu ifade etmiştim. Bir seçimde milletin bir kısmı zafer kazanmış, diğer kısmı mağlup olmuş sayılamaz. Seçim sonuçları ittifaklar şeklinde bile olsa uzlaşmanın gerekli olduğunu göstermiştir. Üç yıldan bu yana her konuşmamda uzlaşma dedim, bugün de uzlaşma sözüme devam ediyorum. Seçim sonucu ne olursa olsun, ekonominin güçlenmesi, huzur ve güven için uzlaşma zorunludur. Almanya yıllardır koalisyon hükümetlerine sahiptir ve uzlaşma ile ekonomik ve siyasi istikrarını sürdürmektedir. Uzlaşmayı bilmeyen ülkelerde ise hiç bir sistem yeterli olmamaktadır” ifadelerini kullandı.

TURİZM ARTTI

Turizmde Antalya’nın, Türkiye ortalamasının üzerinde bir artışın olduğunu söyleyen Başkan Davut Çetin, “Avrupa ülkelerinde, Norveç dışında yüksek artışlar görüyoruz, Norveç artışı yüzde 14’te kalmış. Turizmde 2014 rakamlarını Haziran itibarıyla ilk kez geçmiş bulunuyoruz. Turizmde en yüksek yılımız 2014’tü. Yani 2015’te düşüş başlamıştı, 2016 kriz yılıydı, 2017 toparlanma başladı ve daha yeni 2014 rakamlarını aşmaya başladık. Son iki cumartesi günü arka arkaya günlük turist girişi 79 bini aştı. Bu da 4 yıl sonra ilk kez gördüğümüz rakamlardır. Sadece turist saymak istemiyoruz. Katma değeri de artırmak gerekiyor. Turizmde inovasyona, yeni ürünler geliştirmeye ihtiyaç var” şeklinde konuştu.

“BOYKOT YAPILABİLİR”

Kayıtlı istihdamda Türkiye’nin ileride olduğunu kaydeden Başkan Çetin, “Kayıtlı istihdam artışında ilerideyiz. Türkiye’de yüzde 5.7, Antalya’da ise yüzde 12.3 vergi tahsilatı, ihracat verilerimiz de olumludur. Burada bir olumsuz gösterge kayıtlı tarım üreticisi sayısındaki azalmadır. Tarımdaki sorunlara geçen aylarda çok değindim. Bugünlerde önce soğan, patates, Antep fıstığı fiyatları gündeme geldi. Son birkaç günde ise domates fiyatları artmaya başladı. Her kafadan bir ses çıkıyor. Üretim düştü diye yazan var, oysa resmi verilere göre ciddi bir üretim düşüşü yok. Hatta mart ayında 400 bin ton patates depolarda çürüyecek, para etmiyor diye demeçler verildi. Sonra patatese ihracat iadesi desteği verildi. Fakat haziran ayına kadar ihracat artışı olmadı, Haziran’da ihracat arttı görünüyor. Ortada bir sorun var, fakat soruna teşhis konulacak bilgi yok.  Maalesef bu çağda Türkiye’de halen yeterince veri ve bilgi üretilmiyor. Antep fıstığı fiyatı geçen ayrı bir uçuşa geçti. Baklavalık fıstık 210 liraya yükseldi. Baklavacılar zeytinli baklava üretmeye başladılar. Fıstıklı baklava için coğrafi işaret alındı, şimdi fıstık yok. Fiyatlar son günlerde bir miktar düştü, fakat halen baklavanın tadı kaçmış durumda. Bu nedenle yedinci grubumuz, yani fırıncılık sektörümüz fıstık boykotu yapılması önerisini getirdi. İzmir, Manisa, Malatya’da boykotlar yapılmış. Arkadaşlarımız Antalya’da 1 haftalık fıstık boykotu yapma önerisini getiriyorlar. Eğer gerçekten birileri fırsatçılık yapıyorsa, stok yapılıyorsa boykot gibi eylemler yapılabilir.  Sektör istiyorsa biz de bu yönde karar alabiliriz” dedi.  

DÖVİZ AVMLERİ VURDU

Alış veriş merkezlerinde kapan dükkanların olduğunu kaydeden Başkan Davut Çetin, “Komitelerimizden gelen sorunlardan birkaçına değinmek istiyorum. Geçen ay dövizle kira ödeyen üyelerimizin sıkıntısını konuşmuştuk. Onuncu grubumuz bu konuda şikayete devam etmektedir. Özellikle AVM’lerde yüksek döviz kirası ödeyenler zor durumdadır. AVM’ler içerisinde kapatıp çıkan mağazalar var. AVM yönetimleri kiraları yeniden gözden geçirmelidir. Türkiye’de bu dövize endekslemeden çıkamazsak kur artışı-enflasyon kısır döngüsünden de çıkamayız.  Kira sözleşmeleri TÜFE veya ÜFE endeksli yapılmalıdır. Ücretler dövizle değil, vatandaşın geliri dövizle değil, üretici domatesi satarken dövizle satmıyor. Ya her şeyi dövize çevirelim ya da dövizle fiyat belirlemeyi bırakalım.   Döviz üzerinden fiyat belirlenmesi alışkanlığı artık terk edilmelidir” diye konuştu.

EKONOMİ REFORMU

Ekonomide yapılması gereken reformlardan söz eden Başkan Çetin, “Normalde bütün otellerimizde baklava yapılıyor, otellerimiz Türk tatlılarını ve baklavayı dünyaya tanıtıyor. Bu durumda fıstıklı baklava yerine fındıklı, zeytinli, kaymaklı, portakallı, tahinli baklava gibi yenilikler başlayacak gibi görülüyor. Soğan, patates, Antep fıstığı gibi ürünlerde fiyatlar uçarken, son günlere kadar Antalya sebze fiyatları 1-2 liranın üzerine çıkmıyordu. Mayıs sonunda halde domates fiyatı 1.5 liraydı, bugünlerde 3 lirayı buldu. Domates güvesi üretimi düşürdü, diğer taraftan ihracatta artış oldu, ayrıca sera üretiminin sonuna yaklaştığımız için fiyatlar arttı. Tarım sektöründe et, fıstık, patates, domates gibi artık her üründe fiyatlar aşırı dalgalanmaya başladı. Normalde Tarım Bakanlığının arz ve talep dengesizliklerini önceden izlemesi ve önlem alması gerekir. Fakat tarımda üretim yapısı, destekleme sistemi, ihracat destekleri ve ithalat sistemi artık ihtiyaca cevap vermiyor. Ya bakanlık  her ildeki durumu tam kontrol etmeli ya da bu görev yerel kurumlara verilmelidir. Bize verilse her yıl Ziraat Odası, Borsa bir araya geliriz, hangi üründe ne kadar ekim var, hangi sorun var bakarız ve üreticiyi uyarırız. Domates güvesi ya da tuta absoluta hastalığı sekiz yıl önce çıktı. O dönem Oda olarak biz broşür basıp dağıttık, sekiz yıl sonra halen bu hastalığın bu kadar yaygın hale gelmesi sistemde bir sorun olduğunu gösteriyor. Artık bir köyün tarımından sorumlu olan yerel birimler olmalı, kooperatifler veya birlikler güçlü olmalı. Bunlar ekonomide yapısal reform bekleyen konulardır” dedi.

KAYITDIŞI SORUNU

Kayıtdışı sorunlarında olduğunu dile getiren ATSO Başkanı Davut Çetin, “Bitmeyen bir başka sorun ise kayıtdışı ekonomi sorunu. Birçok sektörümüzde kayıtdışı çalışan, denetlenmeyen işyeri şikayeti var. Düzgün çalışan küçük işletmeler bir tarafta büyük şirketlerin diğer tarafta kayıtdışı işletmelerin arasında kalmış durumda. Zincir marketler istediği zaman istediği ürünlerde promosyonla maliyetin altında satış yapıyor. Diğer tarafta pazarda tezgahta ürünler vergi ödemeden, ücret maliyeti olmadan satılıyor. Ekmek, kırtasiye, giyim hangi ürünü alsanız durum böyle. Bu yapı, cadde mağazası açma, fırın, kırtasiye açma, esnaflık yapma demektir. Öyle bir duruma geldik ki, gazete almak isteyen, ekmek almak isteyen markete girmek zorunda. Bu soruna bir de ruhsatı olmadan, hatta işyeri olmadan ticaret yapanlar ekleniyor. Rent A Car sektörümüz işyeri olmadan Rent A Car faaliyeti yürütenlerden şikayetçidir. Sıfır vergiyle araç filosu yönetip, kiralayıp kazanç sağlanıyor. Beşinci grubumuz alkollü içki üretim ve satışında da denetim sorunlarından şikayetçi. Komitemiz yüksek vergi nedeniyle sahte bandrol  sorunu konusunda uyarı yapmaktadır” ifadelerini kullandı. YAPRAK ÖZER/ ANTALYA GÜNDEM