Güreşin silahsız yapılması, yiğitlik ve cesareti temsil etmesi sebebiyle Türk kültüründe önemli bir yer tutmuş ve atalarımız tarafından önemsenen bir spor olmuştur. Güreşin milattan önceki tarihlerde Yunanlılar, Türkler, Japonlar ve Mısırlılar tarafından yapıldığına dair kayıtlar bulunmuştur. Güreş sporunu en çok yapan uygarlıkların başında Türkler, Yunanlar ve Araplar gelir. Eski uygarlıklar tarafından çeşitli olimpiyatlar düzenlenerek günümüzdekine benzer güreş turnuvaları düzenlenmiştir.
GÜREŞ NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Henüz uygarlıkların oluşmadığı ilkel çağlarda insanlar kendilerini korumak, yiyecek temin etmek, vahşi hayvanlarla ve düşmanlarıyla yapmak zorunda oldukları mücadele güreşin temellerini oluşturur. O dönemlerde yeterli silah ve teçhizat gibi eşyalar bulunmadığı için tüm güçlerini ellerinde kullanan insanların boğuşma hareketleri daha sonra ortaya çıkacak güreş sporunun temelini oluşturmuştur.
İlkel dönemdeki avcı toplayıcı yaşam tarzının yerini yavaş yavaş yerleşik hayatın almasıyla boş vakitlerini savunma ve boğuşma tekniklerini öğrenerek geçirmiş. Zamanla bu boğuşma mücadelesi seyirciler önünde yapılan bir çeşit gösteriye dönüşmüş. O dönemlerde avlanmaya çıkmadan önce güreş ile idman yapılmış.
Tarihin ilerleyen dönemlerinde değişen kültürel yapı ile güreş sporları da bir çeşit eğlenceye dönüşmüş. Kölelik sisteminin olduğu dönemlerde burjuva kesimi kendilerini eğlendirmek için iri yapılı köleleri seçerek güreş yaptırmış. O dönemlerde farklı milletten askeri birliklerde de eğlence amaçlı güreş yapıldığı bilinir.
Mısırlılar da ise güreşler son derece acımasız geçmekteydi. Amaç rakibi devirmek olduğu için güreşçiler istedikleri gibi mücadele edebiliyor ve bazı mücadelelerin sonucu ölüme gidiyordu.
Güreşle ilgili en fazla kaynak Yunan tarihinde bulunur. Eski Yunan kaynaklarında güreş müsabakaları yapıldığına dair çeşitli kanıtlar bulunmuştur. Yunanistan olimpiyatlarında güreş en önemli sporlar arasında yer almaktadır. Eski Yunan döneminde güreşçiler rakiplerinin tüm vücudunu tutarak mücadele ediyordu. Bu durum zamanla gelişerek günümüzdeki formuna ulaştı.
Tarih ilerledikçe güreş sporu bir müsabakaya dönüşmüş ve önemli kişilerin karşılanmasında güreşçiler de yer almış. Güreşin giderek önem kazanmasıyla bu alana yönelik eğitimler de verilmeye başlandı. Özellikle Yunan kültüründe güreş sporu için önemli müsabakalar düzenlenmiş.
Türk kültüründe de önemli bir yere sahip olan güreş Türklerin İslamiyet’i kabul ettiği dönemlerden sonra milli spor haline gelmiştir. Osmanlı dönemlerinde de güreş en sevilen spor olmuştur. Hatta dönemin padişahları da bu spora ilgi göstermiştir. Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet’in güreş tekkeleri yaptırdığı ve yüzlerce güreşçi eğittiği bilinmektedir.
GÜREŞ NASIL YAPILIR?
Ata sporu güreş kendi içinde birçok dala ayrılır. Her birinin farklı kuralları bulunmaktadır. Tarihte bilinene en eski sporlardan biri olan güreşte iki güreşçi belirlenen kurallara göre beden gücünü kullanarak birbiri ile mücadele eder. Sırtı yere gelen güreşçi oyunu kaybeder. Günümüzde en fazla minder ve yağlı güreş turnuvaları yapılmaktadır. Hakemlerin eşlik ettiği güreş turnuvalarına rakipler kurallara göre oynamak zorundadır.
Aynı zamanda güreşçilerin fiziksel özellikleri ile ilgili de kurallar bulunur. Güreşçiler temizliğine önem vermeli ve saç, sakal, tırnak uzunluklarına dikkat etmelidir. Yalnızca yağlı güreşlerde vücuda kaygan bir madde sürülmesine izin verilir. Güreşçilerin rakiplerine ve kendilerine zarar verecek herhangi bir aksesuar da taşımaması gerekir. Güreşçilerin galibiyet alması için rakibine 10 puan fark atması ya da rakibini tuş etmesi gerekir.
TÜRKİYE’DE GÜREŞ TÜRLERİ NELERDİR?
Türkiye’de güreş genel olarak minder ve olimpik güreş olmak üzere ikiye ayrılır. Geleneksel güreşler yağlı güreş ile minder güreşi olarak dallara ayrılır.
Türkiye’de güreş turnuvaları, Türkiye Gelenekler Güreşler Federasyonu, Türkiye Yağlı Güreş Ligi, Uluslararası Yaşar Doğu Güreş Turnuvası, Vehbi Emre& Hamit Kaplan Turnuvası gibi organizasyonlar aracılığıyla farklı bölgelerde yapılır.
Karakucak güreşi
Bu güreş türü Oğuz Türklerinde yaygın olan yağsız bir güreş türüdür. Kahramanmaraş ve çevresi bölgelerde yaygın olarak müsabakalar yapılır.
Şalvar güreşi
Kahramanmaraş bölgesinde yaygın olan şalvar güreşinde rakiplerden birinin göbeği ya da dizi yere değince güreş ayakta başlar. Rakibin yenilmesi için ise sırtüstü yerde olması ve göbeğin gökyüzünü görmesi gerekir. Güreşçiler şalvar giydiği için bu ismi almıştır.
Aba güreşi
Aba güreşi yaygın olarak Hatay ve Gaziantep gibi bölgelerde yapılır. Genellikle düğün gibi şenliklerde veya hasat zamanında yapılan bu güreşte, güreşçiler aba adı verilen bir giysi giyer. Güreşçilerden biri sırt üstü düştüğünde veya göbeği yere değdiğinde mağlup olur.
Kuşak güreşi
Kuşak güreşinde, güreşçiler diğer türlerde olduğu gibi kıyafetlerini çıkarmaz yalnızca ayakkabılarını çıkarır ve beline kuşa bağlarlar. Ayakları tutmanın yasak olduğu kuşal güreşinde omuzların yere değmesi ile güreşçi mağlup olur.
TÜRKİYE’DE DÜZENLENEN YAĞLI GÜREŞLER NELERDİR?
Antalya’da Manavgat Belediyesi tarafından ve Elmalı Yeşilyayla Belediyesi tarafından yağlı güreşler,Gaziantep’te Şahinbey Belediyesi Yağlı Güreşleri, Kocaeli Sekapark Yağlı Güreşleri, Ordulu Mustafa Aybastı Perşembe Yaylası Yağlı Güreşleri, Balıkesir’de Kurtdereli Mehmet Pehlivan Yağlı Güreşleri, Bursa’da Softaoğlu Mehmet Pehlivan Yağlı Güreşleri, Manisa’da Yuntdağı Yağlı Güreşleri yapılmaktadır.
