Kurban Bayramı’na sayılı günler kala Antalya Veteriner Hekimler Odası Başkanı Murat Karabayoğlu, önemli uyarıda bulundu. Yazı olarak açıklamada bulunan Karabayoğlu, şu sözlere yer verdi:
“Kurban Bayramları dini boyutunun yanında, Yaklaşık 1.200.000 Büyükbaş ile 3.800.000 küçükbaş hayvanin yetiştirilmesi, taşınması, pazarlanması ve satışı ile kesim ve tüketimini kapsayan zamanla sinirli çok büyük bir organizasyon olma özelliğini taşımaktadır. Bu yıl Türkiye genelinde 850.000 Büyükbaş 2.800.000 Küçükbaş kesilmesi öngörülmektedir.
Antalya özelinde bu rakam 11.000 Büyükbaş 185.000 Küçükbaş olarak beklenmektedir. Kurbanlık hayvanların satış ve kesim süreleri kısa görünmekle beraber hayvanların besiye alınması, pazara sunulması ve kesilmesi en az 6 ay gibi bir süreyi aşmaktadır. Kurbanın insan sağlığı, hayvan sağlığı, çevre, ekonomik ve hijyen boyutu bulunmaktadır. Özellikle Veteriner Hekim kontrolü dışında yetiştirilen, sevki yapılan satışa sunulan hayvanlar bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini arttırmakta ve kesilen hayvanlardan elde edilen etler ise insan sağlığı açısından önemli bir risk oluşturmaktadır. Kurbanlık hayvanların sokaklarda dolaştırılmaları, meydanlarda bekletilmeleri, satın alınan hayvanların evlerin bahçelerinde, balkonlarında tutulmaları ve uygun olmayan yerlerde kesilmeleri tehlikenin boyutunu daha da arttırmaktadır.
BU HASTALIKLARA DİKKAT EDİLMELİ
Kurban Bayramı’nda insan sağlığı, hayvan sağlığını korumak ve hayvanların; hayvan refahı ve hijyenik şartlara uygun olarak kesilmesini ve çevre kirliliğinin önlenmesini, olumsuzlukların giderilmesini sağlamak veteriner hekimler olarak öncelikli amacımızdır. Kasaplık hayvanlar birçok hastalığın kaynağı olabilir ve bu hastalıkları insanlara bulaştırabilirler. Hayvanlardan insanlara geçen bu hastalıkların özellikle kurban bayramlarında görülme sıklığı yaklaşık %30 oranında artmaktadır. Türkiye ve pek çok komsu ülkede Bruselloz, Kist hidatide, Sistiserkoz, Sarkoplazmoz, Verem, Toksaplazmoz Şarbon, Kırım Kongo kanamalı ateşi gibi zoonoz hastalıklar günümüzde hala görülmekte olan önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturmaya devam etmektedirler.
SEVK RAPORU BULUNDURMAK ZORUNDA
Kurbanlık Hayvan Sevk Ettirecek Yetiştiricilerimizin gerekli aşılamalarını yaptırmış hayvanlarını kayıt altına aldırmış, küpelerini taktırmış, pasaportlarını düzenletmiş araçlarını dezenfekte ettirmiş olmaları, menşe şahadetnamesi ya da sevk raporu bulundurmaları zorunludur. Kurbanlık hayvanlar, hayvan pazar ve panayırları ile hayvan borsalarının yanı sıra Kurban Hizmetleri Komisyonu’nca alınan kararlar doğrultusunda belirlenen kurbanlık hayvan satış yerlerinde ve özel kurbanlık kesimi yapılacak işletmelerde alınıp satılmalı, Bu tür önceden belirlenen yerlerin dışında kurbanlık hayvan alım ve satımlarını engelleyecek tedbirler yetkililerce titizlikle uygulanmalıdır.
KURBAN ETLERİNİN OLGUNLAŞMASI VE MUHAFAZASI
Kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde (14 ºC 'nin altında olmamasına dikkat edilmeli) hava alması sağlanarak kesim sıcaklığının oda ısısına düşmesi beklenmeli (5–6 saati geçmemeli) daha sonra buzdolabına kaldırılmalıdır. Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez.
Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2. gün) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülür. Böyle kısımlar kesinlikle tüketilmemeli atılmalıdır. Et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğindedir. Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği takdirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir. İyi muhafaza edilerek buzdolabına kaldırılmış etler olgunlaşmalarından (kesimden 12-24saat bekletildikten) sonra tüketilmelidir. Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5 veya 6 gündür. Bu süre kıymada genellikle 3 gündür. Eğer daha uzun süreli muhafaza düşünülüyorsa etler derin dondurucuda -18 derecede muhafaza edilmelidir.
KURBAN DERİSİNİN ÜLKE EKONOMİSİNE KATKISI
Kasaplık bir hayvanin kesimi sonucunda elde edilen değerin %70'ini et, %20'sini sakatat, %10'unu da deri oluşturmaktadır. Kontrollü kesimler sonucu elde edilen deri miktarı Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre yıllık yaklaşık 10 milyon adettir. Kontrolsüz kesimlerin yapıldığı Kurban Bayramlarında ise 3,5–4 milyon adet derinin elde edildiği tahmin edilmektedir. Kurbanlık hayvan kesimlerinde kesici ve yüzücülerin bu iste usta olmaması, kullanılan alet ve ekipmanların yetersizliği, kesim yerlerinde yeterli teknik ve hijyenik şartların bulunmamasından dolayı kusurlu diye isimlendirdiğimiz deriler elde edilmekte, derilerdeki fireler artmakta ve kalite düşmektedir. Kurbanlık hayvanların kesimleri sonucunda elde edilen ham deriler zamanında ve yeterli düzeyde tuzlanmadıklarından oluşan kokuşmaya bağlı olarak ham deri kayıpları artmaktadır. Bu da doğal olarak kaynak kaybına sebep olmaktadır.
Yaklaşık 200 Milyon TL’lik kurban derisinden 20 Milyon TL’lik kısmı heba olmaktadır. Kesim yapıldıktan sonra, kulak küpeleri atılmamalı, bunlar il ve ilçe müdürlüklerine teslim edilmelidir. Bu işlemlerin doğru yürütülebilmesi için Antalya Veteriner Hekimler Odası olarak hayvan satış yerlerinde Meslektaşlarımızla görev yapacaktır.
Bütün bu değerlendirmelerimiz insan, hayvan ve çevre sağlığını korumak içindir. Bayramın: hayvan hakları, İnsan ve hayvan sağlığı yönünden olumsuzlukların yaşanmadığı, sevgi, hoşgörü ve kardeşlik duygularının pekiştiği bir ortamda geçmesini diler, tüm halkımızın bayramını kutlarız.
