Son yıllarda hızla gelişen teknolojiyle birlikte siber suçlarda artış göstermeye devam ediyor. Bunlardan biri de kredi kartı dolandırıldığı, kripto para kullanarak aklanıyor. Dolandırıcılar Phishing (Olta), sahte e-posta ve web siteleri üzerinden kullanıcıların kredi kartı bilgilerini ele geçiriyor. Bu yöntemle ede edilen bilgiler dark web sanal ağ da satışa sunuluyor. Tornado Cash gibi hizmetler elde edilen kripto paralarını takip edilme hale getiriyor. Ardından kripto para borsası sayesinde çalınan paralar nakde çevriliyor. Ancak dolandırıcılar KYC denilen prosedürü geçmek için sahte kimlikler kullanmakta. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, yakın zamanda Ankara merkezli bir operasyonda 1 milyar TL değerinde mal varlığına el konulduğunu açıkladı. Yapılan araştırmalara göre en fazla dolandırıcılık internet üzerinden gerçekleşiyor ve mağdurlar genellikle güven kaybı yaşıyor. Peki bu tür siber dolandıracaktan nasıl korunuruz? Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömür Talay nasıl korunması gerektiğini belirtti.
Siber dolandırıcılıktan korunmak için neler yapılması gerektiği pek bilinmiyor. Peki bu tür mağduriyet yaşamamak için ne yapılmalı? Milyonlarca kişinin mağduriyet yaşamasına neden olan siber dolandırıcılıktan korunmanın yolları aslında oldukça basit. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömür Talay korunmanın yollarının şöyle açıkladı. Doç. Dr. Talay, “Özellikle verinin mülkiyeti daha da önemli hale geliyor. Ve bunun kime ait olduğu aslında blockchain'de çok belli. Çünkü ilk oluşturan belli ve adres defterine bu kaydoluyor. Ama orada bir herhangi bir veri oluşturduğunuz zaman, bir görse oluşturduğunuz zaman onun bir adres kimliği olur ve o Explore'da yani mesela Hangi platform kullanıyorsunuz diyelim. Mesela örnek vereyim işte poligon kullanıyorsunuz. Onun Explorer'unda girip bakabilirsiniz. Sizin işleminiz ilk oluşturulduğu anlaşılır. Size benzersiz bir kimlik atıyor aslında. Dolayısıyla verinin mülkiyeti daha da önemli hale gelirken Block Zincir burada giderek daha önemli hale geldik” dedi.
Doç. Dr. Talay sözlerine şöyle devam etti: “Verinin mülkiyeti daha da önemli hale geliyor. Ve bunun kime ait olduğu aslında blockchain'de çok belli yani size benzersiz bir kimlik atıyor aslında. Dolayısıyla verinin mülkiyeti daha da önemli hale gelirken Block Zincir burada giderek daha önemli hale geldi. Ondan sonra mümkün olduğunca reklamı engellemeye çalışın. Yani reklamı engellemek yaklaşık yüzde 30, yüzde 40 olumlu etkiliyor.
Eğilimlerinizi de engelleyeceği için yani hangi reklama tıklama veya hangi siteye yönlenme davranışlarınızı da öğrendiği için hatta bir tane geliştirici bana şey demişti yani reklamları başlı başına reklamları engellemek bile gözetimden korunmanın büyük bir kısmını oluşuyor. Yani mümkün olduğunca çerezlere dikkat edeceğiz reklamları engelleyeceğiz Gerekirse farklı bir profil oluşturulup algoritmaları yanıltmak. Yani algoritmaları da yanıltabiliyorsunuz. Bunların hepsi işte bireysel düzeyde. Yani genel toplumsal olarak yapılması, öncelikle bilinçlendirilmesi. Her zaman söylüyoruz, medya okuryazarlığının, dijital okuryazarlığının okullarda okutulması lazım diye. Bunların zaten başta başına devreye sokulması lazım.”
İŞTE KORUNMANIN YOLLARI
Siber dolandırıcılıktan korunma yollarını açıklandı kişisel bilgilerin paylaşılmaması, Telefon, e-posta veya mesaj yoluyla kimlik bilgilerin, banka hesap bilgileri veya diğer hassas bilgileri saklanması gerektiğini ve güvendiğiniz kişilerin bu tür verilerini koruması gerekiyor. Güvenli İnternet Bağlantıları Kullanımı: Finansal işlemler yaparken veya hassas bilgilerinizi girdiğinizde, güvenli internet bağlantılarını (örneğin, VPN kullanarak) tercih edilmesi önem arz ediyor. Son olarak bilinmeyen Linklere Tıklamaktan Kaçınılması gerektiğini önemle yer alıyor. E-posta veya mesajlarda gelen bilinmeyen linklere tıklamaktan kaçınılması şart.
MEDYA OKURYAZARLIĞIYLA GÜVENDE KALIN
Vatandaşların bu tür dolandırıcılıklardan korunmaları için medya okuryazarlığı alanında bilinçli olması hayati önem taşıyor. Kullanıcıların, internette karşılaşabilecekleri potansiyel tehditleri tanıma ve bu tehditlere karşı nasıl korunacaklarını öğrenme konusunda bilinçlenmelerini sağlayan medya okuryazarlığı. Sahte web siteleri, phishing e-postaları ve bilinmeyen linkler gibi dolandırıcılık yöntemlerine karşı dikkatli olmayı ve güvenilir kaynakları bilgi edinmeyi teşvik ediyor. Medya okuryazarlığı aynı zamanda kullanıcıların bilgilerinin sorgulanması, arıza ve güvenilir kaynakların değerlendirme işlemlerinin iyileştirilmesine yardımcı oluyor. Bu sayede kullanıcılar yanıltıcı bilgilerle karşılaştıklarında bu bilgileri doğru bir şekilde analiz edebiliyor ve yanlış yönlendirilmelerin önüne geçebiliyorlar. Sonuç olarak, medya okuryazarlığı, dijital dünyada güvenliğin ihlali ve siber dolandırıcılık gibi tehditlerle daha etkin bir şekilde mücadele etmelerine olanak tanıyor.
