Antalya’ya uzun süredir demiryolu gelmiyor. Birçok kez denenmiş ancak şehir içiyle sınırlı kalmış, projelere metro planları da ekleniyor. Diğer şehirlerle iletişiminin sağlanması için Osmanlı Devleti döneminden günümüze demiryolu projeleri planlanmış ancak hiçbiri gerçekleştirilememesinden dolayı bekletiliyor. Demiryolunun gelmemesinin birkaç temel nedeni bulunuyor.
MALİ YETERSİZLİKLER ÖN PLANDA
Antalya’ya demiryolunun bir türlü gelmemesinin temel nedenleri arasında en başta coğrafi engeller geliyor. Antalya’nın dağlık yapıya sahip olması ve Toros Dağları’nın bölgeyi çevrelemesi demiryolu inşaatını zorlaştıran etmenlerin en önemlisini oluşturuyor. Bu durum maliyetleri artırmakla kalmıyor aynı zamanda teknik olarak süreci zorlaştırıyor. Finansal sıkıntılarda önemli etmenler arasında yer alıyor. Osmanlı döneminden beri denen bu çalışma ancak şehir içi ile sınırlı kalıyor. Osmanlı son ve Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında ticari ve askeri olarak öneme sahip olmayan Antalya, o dönemlerde demiryolu projelerinde geri planda olmuş.
YABANCILARA VERİLDİ
İlk denemeler Osmanlı Devleti’nde yapılmıştır. Demiryolları önemli görülmüş ancak maddi ve teknik nedenlerden dolayı demiryolu projeleri yabancı sermayeye devredilmek zorunda kalmıştır. Bu durum yabancı sermayenin öncellikleri nereye ise oraya olmuş. Bu yüzden Antalya gibi önemi az olan şehirler ise geri planda kalmıştır.
ALMANYA, İNGİLİTERE, AMERİKA VE İTALYA DEMİRYOLU PROJESİ İÇİN YARIŞTI
Antalya Demiryolu Projesi, Osmanlı için değil aynı zamanda yabancı devletler içinde ilgi çekici duruma gelmiş. İmtiyazlar üzerindeki rekabet Almanya, İngiltere, İtalya ve Amerika gibi ülkeler arasında siyasi olarak mücadeleye dönmüştür. Bu durum nedeniyle Osmanlı tüm anlaşmaları iptal etmiştir. Amerikalıların teklifini Almanlar ile yapılan anlaşma nedeniyle reddederken, İtalyanların teklifi de İngilizlerin bölgedeki çıkarları nedeniyle engellenmiştir.
ALMANLARLA ANLAŞILSA DA YAPILMADI
Her birinin bir çıkarı bulunuyordu. İngilizler, İzmir Limanı’nı ve çevresini kendi denetimine almak adına bu hattaki pazarlıklara katılmış, Almanlar ise Bağdat Demiryolu üzerindeki nüfuzunu korumak istemiştir. İtalyanlar ve İngilizlerin ortak tekliflerine karşı Osmanlı, Almanlarla iş birliği yapmıştır. Bu yaşanan mücadeleler, Antalya Limanı’nı iç bölgeye bağlayacak, farklı demiryolu projelerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
MALİ KAYNAK YETERSİZLİĞİ YÜZÜNDEN BURDUR’A KADAR GELEBİLDİ
Antalya’da demiryolu için hem yerli hem de yabancı şirketler girişimde bulunmuşsa da Osmanlı yetkilileri maliyetler ve diğer bölgelerdeki daha acil gereksinimler nedeniyle bu proje gerçekleştirilememiştir. Cumhuriyet döneminde de ekonomik kalkınma vurgusu doğrultusunda projeler gerçekleştirilmiş ancak Antalya’yı Afyonkarahisar’a bağlayacak demiryolu hattı mali kaynak yetersizliğinden dolayı tamamlanamamış yalnızca Burdur’a kadar gelebilmiştir.
Antalya’ya demiryolu bağlama projesi Cumhuriyet döneminin önemli konusu durumda yer almışsa da bazı nedenlerden dolayı iptal edilmiştir.
KALEKAPISI’NDA TREN BİLETİ GİŞESİ VARDI
1936 yılında plan oluşturulmuş, Burdur-Antalya hattı ile ilgili bu tarihten sonra herhangi bir gelişme kaydedilmemiş. 1942 yılında ise çıkarılan kararla da Antalya’ya demiryolu getirmek yerine karayolu onarımına yönenilmiştir. Antalyalılar, Burdur’a otobüsle gidip trenle yolculuklarına devam etmek zorunda kalmıştır. Mareşal Fevzi Çakmak’ın, İtalya’nın Antalya’yı ele geçirme olasılığına karşı askeri nedenlerden dolayı demiryolu projesinden vazgeçilmiş. 1940’lı yıllarda Kalekapısı’nda bir tren bileti gişesi açılmış ve tren bağlantısı sağlayan otobüs seferleri başlatılmışsa da yol koşulları ve teknik nedenlerden dolayı ömrü kısa olmuştur.
İLK DEMİRYOLU SAYILACAK PROJE 1999 YILINDA YAPILDI
Antalya’da demiryolu projesine en yakın proje ise AntRay adıyla ilk olarak 1999 yılında nostaljik tramvay hattı ile açılmış durumda. Çağdaş tramvay hatlarının ilki 2009 yılında açılmış daha sonra ona ekleme olarak 2016 yılında uzatılmıştır. 2019 yılında ise Varsak’tan Antalya Müzesi’ne giden tramvayın ilk bölümü yapılmış 2021 yılında ise ikinci bölümü yapılarak tamamlanmıştır. Antalya Büyükşehir Belediyesi, önümüzdeki yıllarda ilk metro ve yeni tramvay hattı çalışmaları için harekete geçeceğini açıklamış ve projeyi halkla paylaşmıştır.
HIZLI TREN PROJESİ AÇIKLANDI
Şehirlerarası demir yolu projesi ile ilgili yeni açıklamalar ise 12 Nisan 2024 tarihinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Antalya’nın hızlı demiryolu ağı için proje çalışmalarının yapıldığını açıklayan sözleri olmuştu. Uraloğlu, “425 kilometrelik Eskişehir-Kütahya-Afyonkarahisar-Isparta/Burdur-Antalya ve 541 kilometrelik Kayseri-Aksaray-Konya-Seydişehir-Antalya kesimlerinde, 200 km/saat tasarım hızına uygun olarak hızlı tren demiryolu projelerinin planlandığını, tüm kesimlerde etüt proje çalışmalarının tamamlandı” şeklinde açıklama yaptı.
