Doğal güzellikleri ile turizm faaliyetlerinde öncü olan Antalya, verimli toprakları ile de bir tarım kenti olma unvanını taşıyor. Yer altı kaynakları bakımından da zengin olan Antalya’da kentin içme suyu ihtiyacı büyük ölçüde bu kaynaklardan karşılanır.
ANTALYA’NIN EN ÖNEMLİ İÇME SUYU KAYNAĞI: KIRKGÖZ
Antalya’nın en temel su kaynağını şehrin 25 km kuzeybatısında olan Kırkgöz kaynakları oluşturur.
Döşemealtı ilçe sınırlarında bulunan Kırkgöz su kaynakları, Antalya’nın en önemli içme suyu kaynağıdır. Bu bölge 2022 yılında bakanlık kararı ile doğal sit alanı ilan edildi. 05.10.2022 tarihinde resmi gazetede yayınlanan karara göre Kırkgöz Su Kaynakları Doğal Sit Alanı ‘Kesin Korunacak Hassas Alan’ olarak tescil edildi.
Kırkgöz gibi doğal su kaynakları traverten/tufa gibi platoları oluşturur. Deniz seviyesinden 300 metreye kadar yüksekte olan Döşemealtı Ovası da bu türlerden biridir.
Antalya’nın ana su kaynaklarından olan Kırkgöz’ün suyu yüzeye çıkmadan önce yerin altında uzun bir yolculuk geçirir. Düden Nehrinin pınarlarını besleyen sular ardından Kirkgöz bölgesinde yüzeye çıkar. Toplamda 25 m3/s debi ile şehrin önemli su kaynaklarından birini oluşturur.
Antalya’nın içme suyu yer altı su kaynaklarından karşılanır. ASAT’ın önceki yıllarda paylaştığı verilere göre Döşemealtı, Kepez, Aksu, Konyaaltı ve Muratpaşa gibi merkezi konumda yer alan ilçelerin suyunun %99’u yer altı sularından gelirken geriye kalan%1’lik kısım kaynak sularından karşılanır.
Karstik araziler Antalya bölgesinde yaygındır. Bölgede kireçtaşı, traverten, dolomit gibi yapılar yoğun olarak görülür. Bu kayaları özelliği Karstik şekillenmeler tektonizma ve akarsular yoluyla oluşur. Bölgede kireçtaşlarından oluşan ova ve platolar da yaygındır.
Karstik arazilerde su daha çok yer altında bulunur. Bu tür bölgelerde yüksek kesimlerde susuzluk sorunu yaşanabilir. Antalya’nın bilinen en önemli karstik kaynağı Kirkgöz kaynağıdır. Bu kaynak aynı zamanda Antalya’nın en önemli su kaynağıdır. Bu karstik kaynaktan çıkan sular günümüzde falezlerde Düdenbaşı’ndan aşağı dökülür. Düden Çayı ve Manavgat Çayı Antalya’nın karstik kaynaklarla beslenen doğal sularını oluşturur.
İÇME SUYU KAYNAKLARI KİRLİLİK TEHLİKESİ ALTINDA
Yer altı suları ile beslenen karstik havzalar kirliliğe de oldukça müsait alanladır. Bu tür kaynaklarda sadece suyun çıktığı alan değil suyun beslendiği havzaların da denetlenmesi gerekmekte. Antalya'nın en büyük içme suyu kaynaklarından olan Kırkgöz kaynakları son dönemlerde artan kirlilik sebebiyle endişe yaratıyor.
Kırkgöz göletinde önceki yıllarda yapılan çalışmalarda kilolarca çöp çıkarıldı. Günümüzde de bölgedeki kirlilik sürmekte. Bölge halkının içme suyu kaynaklarına özen göstererek bu gölteti koruması gelecek için oldukça önemlidir.
İnsan doğrudan yapıtığı kirliliğin yanı sıra yer altından çıkan karstik kaynaklar uzun bir bölgeden geçerek yüzeye ulaştığı için beslendiği bölgelerden zararlı maddeler karışma durumu da mevcuttur. Hem insan müdahalesi ile olan kirlilikler hem de yer altı suyunun geçtiği bölgelerdeki kimyasallar ve zirai ilaçlar suda kirlenmeye sebep olmaktadır. Kesin korunacak hassas alan olarak belirlenen bölgelerde içme suyu kaynaklarını tehlikeye atan fabrika kurulması, mezarlıklar, çöp alanları, mezbaha, petrol ofisi gibi alanların kurulması yasaklanmıştır. Antalya’nın su ihtiyacını büyük ölçüde karşılayan Kırkgöz su kaynakları da kirliliğe karşı korunması gereken hassas alanlardır.
Kırkgöz dışında Antalya’da yer alan önemli su kaynakları şu şekildedir:
Gür Kavak Su Kaynağı
Mara Su Kaynağı
Dur Alililer Su Kaynağı
İskele Su Kaynağı
Hurma Pınarlar
Arap Suyu Su Kaynağı
Boğa Çayı Su Kaynağı
Düden Şelalesi Su Kaynağı
Meydan Su Kaynağı
Bu su kaynakları bölgenin hem içme suyu hem de tarım arazileri sulama alanındaki su ihtiyacını karşılamaktadır. Son yıllarda yapılaşma faaliyetleri, kirlilik, kuralık gibi sebeplerle tehlikede olan su kaynakları yaşamın devam etmesi için korunması gereken önemli alanlardan başlıcalarıdır.
