Dubai, yoğun sağanak yağış ve sel felaketiyle sarsıldı. Dünyanın en sıcak bölgelerinden biri olan Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki (BAE) Dubai'de, yapay yağmur yağdırma teknolojisinin kontrolsüz bir şekilde uygulanmasıyla doğal afete dönüşen olay, kentte büyük endişeye yol açtı. Kentteki okulların tatil edilmesiyle birlikte, yapay yağmurun etkileri mercek altına alınıyor. İşte, Dubai'deki yapay yağmur yöntemiyle ilgili detaylar…
Dubai, yüksek sıcaklıkların hakim olduğu bir dönemden sonra şiddetli yağışlarla sular altında kaldı. Evler, yollar ve iş yerlerinde büyük hasar meydana geldi. Okullar tatil edilirken, kamu görevlileri uzaktan çalışmaya devam etti. Pazartesi gecesi başlayan sağanak yağışın etkisinin azalmasıyla birlikte temizlik çalışmaları başladı.
HAYAT DURMA NOKTASINDA
Bulut tohumlama yöntemiyle başlatılan yapay yağmur etkisi Dubai'de beklenenden fazla oldu. Kentte yaşam durma noktasına gelirken okullar tatil edildi, caddeler ve yollar kullanılamaz hale geldi. Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) etkisi altına alan şiddetli yağışlar, son 24 saat içinde kaydedilen en yüksek yağış miktarıyla ülkeyi vurdu. Ras Al Khaimah Emirliği'nde bir kişinin aracının sel sularına kapılması sonucu hayatını kaybetmesiyle birlikte felaketin boyutu daha da netleşti. Evler, yollar ve iş yerlerinde büyük hasar meydana gelirken, okullar tatil edilirken, kamu görevlileri uzaktan çalışmaya devam etti. Pazartesi gecesi başlayan sağanak yağışın etkisini azaltmasıyla temizleme çalışmaları hızla başladı.
ARAÇLARINI TERK ETMEK ZORUNDA KALDI
Dubai'deki havaalanının dışından gelen görüntüler, adeta kıyamet filmlerini anımsatan bir manzara sunuyordu. Alanı çevreleyen yollarda oluşan su baskınları nedeniyle birçok sürücü, lüks araçlarını terk etmek zorunda kaldı. Sel suları içinde terkedilen araçlar kurtarılmayı beklerken, bazı cesur sürücüler hava şartlarına meydan okuyarak araçlarını suyun içinde kullanıp bu anları sosyal medyada paylaştılar.
YETKİLİLERDEN UYARI
Dubai'de yaşanan son derece istisnai hava koşullarıyla ilgili olarak yetkililer, insanların mümkün olduğunca evlerinden çıkmamaları gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Ulusal Meteoroloji Merkezi de yayınladığı uyarıda, kent sakinlerini sakin olmaya ve su birikintilerinden uzak durmaya çağırdı. Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde, fırtına nedeniyle evlerin balkonlarında ve teraslarında bulunan eşyaların uçuştuğu gözlendi. Devlete ait WAM haber ajansı, yağmuru "tarihi bir hava olayı" olarak nitelendirerek, yağışların 1949 yılından bu yana belgelenen her şeyi geride bıraktığını aktardı. En yüksek yağış miktarının El Ayn şehrinin Hatm eş-Şikle bölgesinde 24 saatten kısa sürede 254,8 milimetreye ulaştığı haberde kayda geçti.
Dubai yetkilileri, yaşanan fırtına nedeniyle okulları tatil ederek ve su birikintilerine müdahale edecek büyük ekipler oluşturarak adeta acil duruma geçti. 'Bulut tohumlama' olarak bilinen yöntemle yağmur yağdırılabilmesine dair detaylar da paylaşıldı. Dronelarla bulutlara verilen elektrik sayesinde su damlacıklarının birleşerek yağış oluşturduğu açıklandı. Ancak yapay yağmur oluşturulması için bulutların varlığının şart olduğu vurgulandı.
İNSAN MÜDAHALESİYLE YAĞIŞ ELDE ETME YÖNTEMİ
Yapay yağmur, mevcut buluttan insan müdahalesiyle yağış elde etme yöntemi olarak bilinir. Bu yöntemin temel amacı enerji ihtiyacını karşılamak, kurak bölgelere su temin etmek, sisi dağıtmak ve hava olaylarını kontrol altına almaktır. İnsanlar, yağışa uygun sıcaklıkta olan bulutlara dışarıdan yoğunlaşma çekirdeklerini suni olarak vererek bu işlemi gerçekleştirirler. Bir yağış oluşabilmesi için öncelikle bulutun varlığı gereklidir. Bulut yeterince soğuduğunda, havada bulunan ve yoğunlaşma çekirdeği olarak adlandırılan zerreciklerin üzerinde su birikmeye başlar.
Büyüyen damlalar, yerçekimine karşı koyamayarak yere doğru düşmeye başlarlar. Ancak, ortamda yoğunlaşma çekirdeklerinin olmaması durumunda yoğuşma başlamaz ve dolayısıyla yağış oluşmaz. Suni yağış uygulamalarında, bulutlara buz parçacıkları verilerek yağış oluşturulmaya çalışılır. Bu bulut tohumlama yönteminde; amonyum nitrat, kadmiyum iyodür, bakır sülfür, kurşun iyodür, CO2 buzu ve gümüş iyodür gibi maddeler kullanılabilir.
OLUMSUZ SONUÇLAR KAÇINILMAZ OLABİLİR
Bulut tohumlaması yapılırken dikkat edilmezse, dolunun artması veya yağışın azalması gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Uygulama sırasında rüzgar durumu, hava şartları, havanın yükselme hızı, soğumuş su damlacıkları, damlacıkların birleşerek büyüme özellikleri ve çekirdek konsantrasyonu gibi faktörler göz önünde bulundurulur. Tohumlamadan sonra 15 dakika ile 1 saat arasında yağış alınabilir. Genellikle yaz mevsimindeki kümülüs bulutları ve kışın görülen alçak bulutlar, suni yağış için uygun olduğu kabul edilir.
