TTKD Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, beyaz kumulları ve turkuaz rengiyle göze çarpan Salda Gölü'nde inceleme yaptı. Dr. Erol Kesici, Salda Gölü'ndeki insan baskısının kurumuna, beyaz kayalıkların oluşumunda azalma ve kirliliğe neden olduğunu söyledi. Milyonlarca yıllık geçmişi ve oluşumuyla Salda Gölü'nün bir dünya verimi olduğunu belirten Dr. Kesici, “Dünyanın aşırı kullanımı ve etkilerinin korunamaması nedeniyle, 'Başka gezegenlerde yaşam var mı' diye milyarlarca dolar harcanıyor. Dünya dışında ona yakın ve yaşam olasılığının olabileceği tek gezegen Mars. Mars'ın havası, Salda Gölü'ndeki hidromanyezitli kayaç yapıların özelliğini taşıyor. Bu kayaç yapıları biyomineralizasyon (beyaz topraklar) sonucu Salda Gölü'nde oluşmakta. Salda Gölü'ndeki oluşum, Mars gezegenindeki yaşanabilirlik olasılığı ve keşfi için çok değerli" diye konuştu.
'DEĞERİ BİLİNMİYOR'
Salda Gölü'nün kara, tatlı su, kıyı ve deniz ekosistemleri ile bitki ve hayvan topluluklarının, evrim ile oluşur ki devam eden önemli ekolojik ve biyolojik parçalar temsil eden, istisnai örnekler içeren önemli bir değer olduğunu dile getiren Dr. Kesici, sadece burada yaşayan endemik bitki ve hayvan türleriyle, yaşam sırrı için çok önemli bir hazine olan gen kaynaklarının bulunduğunu da kaydetti. Dr. Kesici, bilim bakış açısı istisnai evrensel değere sahip ve bütün insanlığın ortak kullanımı olan Salda Gölü'nde son yıllarda yaşananlara ilişkin olayların, sızıntının bilinmediğini söyledi.
KAPALI HAVZA GÖL ÇABUK KİRLENİR
Salda'nın kapsamlı havza bir göl olduğunu ifade eden Dr. Erol Kesici, “Kapalı havza göller, ona bulaşacak her türlü kirliliğinda depo eder ve eğitilmez atamaz. Kendini temizleyemez. Bu nedenle çok hassas ve kırılgandır, çabuk kirlenir, içerisinde bulunan az sayıdaki canlı türler korunamazsa, beyaz kıvrım yapıları, turkuaz renkli suyu solar. Kirlilik ve kuraklık görülür. Salda Gölü gibi 180 metre derinlikteki bir gölden ve hassas ekosisteme sahip bu tür koruma altına alınmak, korunmak ve bakterileşmeyi uzaklaştırmak adeta saklanmak. Gölü besleyen derelerin önünde baraj, gölet oluşması, etrafında oluşan kuraklık, su kaynaklarının engellenmesinden gölde her şeyin aşırı oranda etkilenmiş ısınması" dedi.
HASSAS KESİMLERDE KARARMA
Salda Gölü'nün sınırlarının kıyısıyla yayılan ormanlara, kuşlardan kurulana, otsulardan makilere, göle ulaşan derelerden yer altı suları ve dağlarıyla bir bütün olduğunu anlatan Dr. Kesici, “Onlar korunursa Salda Gölü de yenilebilir olur. Göl civarındaki bu programlar birer hızla azalıyor. Yol odaklı, kıyı işgalleri, alışveriş, artan araç kabloları, tükenmişlik, piknik ve dağınık köylerdeki hareketlilik, altyapı yetersizlikleri, sızıntının bakır sıcaklığı, suyuna erişmeye erişim noktasında yol vb. yapılanlar artmakta ve kontrol” olarak alınamamaktadır. Salda Gölü'nün neredeyse her noktasında insanların yaşayabileceği, olumsuz (karartma- kirletme) izlerini bırakmaktadır. Göl çevresinde bu kirli kullanımın yanı sıra kesimde kuraklıkla birlikte ne yazık ki artan, yine kontrol hesabı alınamayan yasal ve yasal olmayan sondaj kuyularındaki aşırı artış, aralıklar boyunca belirlenen hassas kesmelerde kararmalara, kararan kesimlerde büyük çatlakların, çukurların kırılmalarına neden olup kırılmalara neden olduğu kullanıldı.
'NEDEN AYAĞINIZ ELİNİZ DEĞMESİN DEDİK'
Salda Gölü çevresinde oluşan kaynaklar yani hidromanyezit oluşumlarının gölde en çok parçalı kesimlerde su çekilmeleri sonucu sorunları yönlendiren Dr. Erol Kesici, “Hidromanyezit oluşumlarının parçalanması ve gerçekleşememesi ve bunun sonucunda stromatolit (katmanlı kümeler) dediğimiz beyaz adacıkların oluşmaması, kararması belirlendi. Kıyı bölgelerindeki anormallikler en ilginç stromatolit oluşumları, sızıntının içine sürüklenen büyük bir dal parçasının üzerinde tutunan hidromanyezit kümeleri. Pamukkale'deki işkence yapıları gibi. Onun için yıllardır 'Salda Gölü kıyılarına ayaklarınızla, ayakkabınızla basmayın, oradaki beyaz tortullar canlı özelliğinde, basarsanız gelişmelerini, çoğalmalarını engellersiniz, onları öldürmezsiniz' diye uyardık. Bu ağaç dalı, insanlara bir kez daha seslenmekte. 'Gölün kıyıları, kıyı kesim sularına ayağınız, eliniz dokunursa benim üzerime tutundukları gibi kıyıya tutunamazlar, tüm kıyılar bu beyazlıktan yoksun kalır' mesajı veriyor. Bugün Salda Gölü'ne basılan insan ayaklarının, ellerinin, atıklarının, salyalarının, terlerinin, davranışlarının, atlı polislerin atlarının temaslı kıyı kesimleri kararmış durumda. Göl suyu kıyı kesiminde bakterileşme faaliyetleri artarak, peltemsi bir hal yer alıyor" dedi.
BİLİM DIŞI İNSAN BASKISI
İnsanın daha önce ayağının basmadığı kıyı kesimlerinde ve su içerisinde hidromanyezit oluşumların kütleler halinde belirgin şekilde bölünmüş şekilde dile getirdiği Dr. Kesici, “Gölün berraklığı ve kusurlu turkuaz rengi en iyi şekliyle görülmektedir. Üzücü olan, Salda Gölü gibi dünya verileri olan hassas alanda, yıllar önce patika şekilli dağ kıyı kesiminde yapılan ve son günlerde asfaltlamayla sınırlı hale getirilen yolda araç-insan ayrımı giderek arttı. Bu bölgelerdeki insanların piknik yaptıkları, kıyıları plaj olarak toplandıkları belirlendi. Salda Gölü'nün korunması için çok sayıda yasa ve düzenlemeye rağmen kullanım amacı giderek artırılarak cazibe merkezi haline getirilip, bilim dışı insan baskısına maruz kalmaya devam ediyor" diye konuştu.
SALDA'YA VÜCUDUMUZ DEĞİL, GÖZÜMÜZ DEĞSİN
İnsan ve araç şebekesi, sondaj kuyularının artması, tarım ve turizmin kontrolsüz yayılması ile ekosistemin zayıflaması Salda Gölü'nün doğal direncinin hızla azaldığını vurgulayan Dr. Erol Kesici, şu uyarılarda bulundu:
“Salda Gölü'nü cazibe merkezi haline getirmek amaçlanan yapılanlara son vermezse çok yakın zamanda kaybedeceğiz. Kimse sonra bunun nedeni küresel ısınma, iklim krizi, kuraklık demesi. Bunun nedeni, bir an önce sahip olmak için altın yumurtlayan tavuğu kesen insandır. Salda dünyanın bilim, seyir cazibe merkezi, müzesi olarak kalmalıdır. Bu anlamda cazibesi değer kazanır. Yoksa para değil, Salda Gölünün onu ifade etmesi. Korumak, bilim merkezi, dünya düzeni olarak taşıdığı insanın elindedir. Salda'ya ayağımız, aracımız, elimiz, birbirine değmesin, gözümüz değsin. Salda'yı uzaktan sevmek, gelecek nesillerimizin da sevmesi için çok önemli ve değerlidir."
