Isparta ile Antalya’yı birbirine bağlayan Dereboğazı yolunun, yapılış hikayesi hayli ilginç. Yolun hikayesi Osmanlı’ya kadar dayanıyor. Abdülhamit döneminde bu yol demiryolu olarak gündem gelmiş, ancak öyle kalmış.
1950’li yıllarda ise Başbakan Adnan Menderes Dereboğazı yolunun en kısa haliyle Isparta’yı Antalya’ya bağlayabileceğini söylemiş. Menderes Isparta’ya geldiğinde o zaman Sav muhtarı olan rahmetli Mustafa Kazak Menderes’i tünellerin olduğu yere götürmüş ve ‘Sayın Başbakanım, Antalya şu dağların arkasında’ demiştir.
Menderes dağları aşmanın zor ve maliyetli olacağını belirterek yolun Ağlasun üzerinden açılmasını önermiş. Buraya kadar her şey normal görünse de yolun senaryolara konu olabilecek hikayesi burada başlamış.
O dönem Sav muhtarı olan Mustafa Kazak Dereboğazı Yolunu Yaptırma ve Yaşatma Derneğini kurmuş. Sav’dan birçok insanı oraya götürerek kazma kürek ile yol inşaatında çalışmalarına önderlik etmiş. Bu olay kısa sürede Ispartalının benimsediği bir durum haline gelmiş. Mustafa Kazak o dönem bankalarla görüşme yapmış. Kendilerinden kredi çeken mudilerle konuşan banka müdürleri müşterilerini ikna etmişler ve onların da derneğe bağış yapmalarını sağlamışlar.
Bir yandan dernek adına burada işçi çalıştıran Kazak, bir yandan da iş makinaları kiralayarak yolun ilerlemesini sağlamış. Mustafa Kazak, Sav Belediye Başkanı olduktan sonra Dereboğazı Yolu çalışmalarına da hız vermiş.
Hacı Kazak öncülüğünde devam eden çalışmalarla şu anda adı Kazak 1 ve Kazak 2 olan tüneller açılmış. Merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal 1986 yılında Başbakan olarak geldiği Isparta’da Dereboğazı-Antalya yolun temelini atmıştır.
1993 yılında dönemin Cumhurbaşkanı merhum Süleyman Demirel’in başlattığı çalışma ile de hem Kazak tünelleri genişletilmiş, hem Kargı tüneli yapılmış ve Isparta-Dereboğazı-Antalya Yolu 1995 yılında asfaltlanmış olarak hizmete girmiştir.
Açılış törenine Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in yanı sıra dönemin Bayındırlık ve İskan Bakanı Halil Çulhaoğlu’da katılmıştı. Yol tamamlanmış ve şu anda Kazak 1 ve Kazak 2 Tüneli arasında açılışı yapılacaktı. Tünellerde Dereboğazı 1, Dereboğazı 2 tabelaları vardı. Açılışta kürsüye çıkan merhum Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel konuşmasının sonunda bu yolun hikayesini anlatarak Dereboğazı Tünelleri’nin isminin Kazak Tünelleri olarak değiştirilmesini Bakan Çulhaoğlu’ndan rica etti. Bakan Çulhaoğlu bu talebi hemen yerine getirdi ve buradaki tabelalar değiştirilerek tünellerin adı Kazak 1 ve Kazak 2 oldu.
