Tiyatro ve sinema oyuncusu Neyyire Neyir 1903 yılında İstanbul’da doğdu. 13 Şubat 1943 yılında İstanbul’da öldü. Asıl adı Neyyire Eyüp Ertuğrul olup, Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisidir. Türk tiyatrosu ve sinemasının öncülerinden olan Muhsin Ertuğrul’un eşidir. Sinemadaki ilk iki Müslüman Türk kadınından biri olan oyuncu, 1921 yılında Horhor Numune Mektebi’nnden sonra Darülmuallimat (Kız Öğretmen Okulu)’ı bitirdi. Ardından ki yıl da devam ettiği Amerikan Kız Koleji’nde okul tiyatro grubunda oyunlarda rol aldı. Neyyire Neyir, sinemaya, Halide Edip’in aynı adlı romanından uyarlanan ve Muhsin Ertuğrul’un 1923 de yönettiği “Ateşten Gömlek” filmiyle girdi. “Kezban” rolünü canlandıracak bir Türk kadın oyuncu bulmak için verilen gazete ilanına başvuran tek kişiydi. Bu filmde aldığı rol sayesinde Bedia Muvahhit ile birlikte Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisi oldu (Bedia Muvahhit, aynı filmde “Ayşe” rolünü canlandırmıştı). Film afişinde Neyyire Neyir adını kullandı. Yine 1923 senesinde girdiği Darülbedayi (İstanbul Şehir Tiyatroları)’de yine Neyyire Neyir adını kullanarak, “Othello” oyunuyla profesyonel tiyatro oyunculuğuna başladı. Bağımsızlık Savaşı’nın kazanılmasından sonra aktör Şadi Fikret’in kurduğu Millî Sahne adlı toplulukla İzmir’e gitti. 1924 senesinde İstanbul’a döndü ve Ferah Tiyatrosu’nda “Ertuğrul Muhsin ve Arkadaşları” adlı toplulukla sahneye çıktı. Türk tiyatrosunun en verimli dönemlerinden biri olan “Ferah Sezonu”nun yapımcıları arasında yer aldı. Daha çok tiyatroya ağırlık veren Neyir’in ünlü sinema ve tiyatro adamı Muhsin Ertuğrul ile evlenmesi, o dönemin sanat çevrelerinde önemli bir olay kabul edildi. Eşiyle birlikte gittikleri Rusya gezisinin ardından 1928 senesinde tekrar Darülbedayi Tiyatroso’na girdi ve yüzü aşkın oyunda rol aldı. Yaşamının sonuna kadar da Darülbedayi’de çalıştı. Çalışkan, karakter sahibi bir sanatçı olan Neyyire Neyir, yirmi yıl süren sahne sahne yaşamında her zaman ilerleyen bir sanatçı yeteneği göstermiştir. Rusya ve Fransada tiyatro incelemeleri yapmıştı. Rusça, İngilizce, Fransızca bilir piyano çalar, resim yapardı. Sesi de güzel olan bir hanımdı. Tiyatronun her türünde ve birçok rolde oyuncu olarak tam başarı göstermişti. 13 Şubat 1943 tarihinde yaşamını yitirdi ve İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi. Neyyire Neyir, oynadığı rollere titiz bir çalışmayla hazırlanan ve Darülbedayi sahnesinde unutulmaz kompozisyonlar çizen başarılı bir oyuncuydu. Rol aldığı oyunlardan kimileri şunlardır: İbsen’den “Hortlaklar” (1927) ve “Peer Gynt” (1935), Shakespeare’den“Venedik Taciri” (1930) ve “Macbeth” (1936), Nâzım Hikmet’ten “Bir Ölü Evi” (1932), Dostoyevski’den “Cürüm ve Ceza” (Suç ve Ceza, 1934), Gorki’den “Ayaktakımı Arasında” (1936), Tolstoy’dan “Anna Karenina”(1939), J. M. Barrie’den “Bulunmaz Uşak” (1940), Jean Cocteau’dan“Müthiş Aile” (1941) ve Andre Obey’den “Nuh” (1942). Oynadığı filmler arasında ise yönetmenliğini Muhsin Ertuğrul’un yaptığı “Kız Kulesinde Bir Facia” (1923) ve “Ankara Postası” (1929) sayılabilir.
