Antalya’da keçi yetiştiriciliği antik yıllardan günümüze kadar devam eden bir süreç olmuştur. Antik yapıtlarda bile keçilerin kabartmalarına rastlamak mümkündür. Keçiler, Antalya’nın doğal yaşamında önemli yer tutarken, besicilik yapanlar için de en uygun hayvan olarak görülüyor. Antalya’da birçok keçi türü bulunuyor. Şerife Gülden Yılma ve Süleyman Karaman tarafından yapılan araştırmada, Antalya’da yetiştiriciliği yapılan keçi türlerini ortaya koydu.
ŞAM KEÇİSİ
Şam keçisi özellikle Güneydoğu Bölgesi’ndeki illerde yaygın olarak yetiştiriliyor. Şam keçisi, hem süt hem de et üretiminde verimli olup, iri ve uzun bir vücut yapısı bulunuyor. Sağlam yapısı, hastalıklara karşı direnci ve hem sıcak hem de soğuk hava koşullarına adapte olabilmesi, onu diğer ırklardan ayıran önemli özelliklerdir. Hem merada otlatma hem de kapalı yüksek protein içeren besleme gibi yetiştirme koşullarında yüksek verim elde ediliyor.
Antalya’daki keçi nüfusuna bakıldığnda yüzde 0,20’sini saf Şam keçisi, yüzde 0,36’sını ise Şam keçisi melezleri oluşturuyor. Ayrıca, Antalya’daki Şam keçilerinin yüzde 64’ü melezdir. Kaş ilçesinde Şam keçisi nüfusu il genelinin 6 katı, Korkuteli’nde ise 2 katı kadar fazladır. Şam keçisi melezlerinin sayısı ise Kaş’ta ortalamadan 7 kat daha yüksek olduğu biliniyor.
HONAMLI KEÇİSİ
Honamlı keçisi, Yörükler tarafından uzun yıllar süren yetiştiricilik tercihleri sonucunda ortaya çıkmış bir ırktır. Bu keçi türü, Honamlı Yörükleri tarafından Toros Dağları'nın eteklerinde saf olarak korunmuş ve yetiştirilip günümüze kadar gelmiştir. Kombine verimliliğiyle (et, süt ve kıl) öne çıkan Honamlı keçisi, yıl boyunca meralarda otlayabilme yeteneği bulunuyor. Akdeniz Bölgesi'nde, yörükler tarafından fundalıklar, orman içi meralar, çalı formundaki bitkiler, anızlar ve nadasa bırakılmış tarlalardaki otlar kullanılarak düşük maliyetli olduğundan tercih ediliyor.
Honamlı keçisinin yetiştiriciliği özellikle Toros Dağları'nın eteklerinde yoğunlaşmış olup, Antalya, Isparta ve Konya bölgelerinde yaygın olarak görülüyor. Antalya'daki toplam keçi varlığının yaklaşık yüzde 4,12’si Honamlı, yüzde 1,54’ü ise Honamlı Melez’idir. Honamlı keçilerinin yüzde 27'si melezdir. Korkuteli ilçesinde Honamlı keçisi nüfusu il ortalamasının 5 katı, Kepez'de 4 katı, Döşemealtı’nda ise yüzde 53 daha fazladır. Honamlı Melezleri ise Korkuteli’nde 7 kat, Kemer'de yüzde74, Kepez'de yüzde 38 oranında daha yoğun şekilde bulunuyor.
KIL KEÇİSİ
Kıl keçisi, Türkiye’de genel olarak yetiştirilen türdür. Bu keçi türü, fundalık ve makilik alanlardan en verimli şekilde yararlanıyor. Yüksek yürüyüş kabiliyeti sayesinde meyilli ve kayalık arazilerde kolayca tırmanmasıyla biliniyor. Sıcağa, soğuğa ve hastalıklara dayanıklı olması, zorlu arazi koşullarında ve yetersiz bakım ile beslenme şartlarında bile yetiştirilebilmesi, bu ırkın öne çıkan özellikleri arasında yer alıyor.
Antalya'daki toplam keçi varlığının yüzde 73’ü kıl keçisi, yüzde 18 ise kıl keçisi melezidir. Kıl keçilerinin yüzde 20’si melezdir. Bu ırkın varlığı, Antalya ortalamasına kıyasla Manavgat'ta yaklaşık beş kat, Elmalı ve Korkuteli’nde üç kat daha fazladır. Ayrıca, Kaş, Gazipaşa, Akseki ve Döşemealtı ilçelerinde sırasıyla yüzde kırk altı, yüzde otuz bir ve yüzde on sekiz oranlarında daha yüksek artış görülüyor.
KİLİS KEÇİSİ
Kilis keçisi, kıl keçisi ile şam keçisinin melezlenmesi sonucunda ortaya çıkmış bir tür olabileceği ileri sürülüyor ve daha sonradan farklı ırka döndüğü düşünülüyor. Hem süt hem de et üretiminde verimli olan Kilis keçisinin sütü, özellikle Maraş dondurması üretiminde kullanılmaktadır. Vücut yapısı sağlamdır, engebeli arazilerde uzun yürüyüş yapabilme yeteneğine sahiptir, sıcak ve soğuğa dayanıklıdır ve hastalıklara karşı dirençli olduğu biliniyor.
Kilis keçisi varlığının yüzde 40’ı melezdir. Antalya'da, Kilis keçisi varlığının Manavgat ve Elmalı ilçelerinde ortalamanın dört katı, Korkuteli ve İbradı ilçelerinde iki katı, Kaş ilçesinde ise yüzde 17 oranında daha fazla olduğu biliniyor. Kilis melezleri, Alanya'da ortalamanın altı katı, Gündoğmuş'ta ise yaklaşık iki katı kadar fazla olduğu tespit edilmiş.
MALTA KEÇİSİ
Malta keçisi, Malta Adası'ndan köken almış bir ırk olup, özellikle Ege kıyılarında yoğun olarak yetiştiriliyor. Siyah alaca ve kırmızı alacalık baskın renklere sahip. Saf olarak yetiştirildiği gibi, yerli ve yabancı ırklarla melezlenerek de yetiştiriciliği yapılıyor. Verim seviyesi yüksek olan bir ırk olarak biliniyor.
Antalya'daki keçi varlığının yüzde 26’sı Malta ve Malta melezlerinden oluşuyor. Malta keçilerinin yüzde 50’si melezdir. Bu keçi türünün varlığını, Antalya ortalamasına kıyasla Kumluca ilçesinde yaklaşık sekiz kat daha fazla olduğu biliniyor. Malta melezleri ise Finike'de üç kat, Kumluca ve Kepez ilçelerinde ise iki kat daha yoğun şekildedir.
SAANEN KEÇİSİ
Saanen keçisi, saf Saanen keçileri ile Maltız (Malta keçisi) ve Kıl keçilerinin melezlenmesiyle oluşmuştur. İsviçre kökenli olan bu sütçü keçi ırkı, dünya genelinde yaygın olarak yetiştiriliyor. Süt verimliliği artırmak amacıyla kullanılıyor. Saanen keçisi, erken gelişen bir ırk olup, yüksek döl verimi ve süt üretim kapasitesine sahip olsa da adaptasyon yeteneği yerli keçi ırklarına göre daha düşük olup, daha az hareketli bir yapıya sahip olmasıyla biliniyor
Antalya'da Saanen keçisi varlığının yüzde 25’i Saanen melezinden oluşuyor. Saanen keçisi varlığı, Korkuteli ilçesinde ortalamanın 6 katı, Manavgat ilçesinde 4 katı, Elmalı ilçesinde 3 katı, Kepez ilçesinde ise 2 katı kadar fazla bulunuyor. Saanen Melezleri, Kepez ve Manavgat'ta ortalamaya göre 3 kat, Serik'te ise yüzde otuz oranında daha yoğun olduğu görülüyor.
