Antalya’nın Finike ilçesinin sınırları içerisinde Elmalı-Finike karayolunun ortasında yer alan Arif Köyü’nde bulunuyor. Kenti görmeye gitmek isteyenler için en ideal yol Korkuteli üzerinden Elmalı oradan Finike yoluna gidilmesidir. Bey Dağları’nın güneyinde, Şahinkaya adlı sarp kayalığın eteğinde kuruludur. Luvice adı ise ‘Arykawanda’ yani ‘Yüksek Kayalığın Yanındaki Yer’ anlamına geliyor zaman içerisinde Arykanda adına dönüşen kent, şehircilik planı açısından önemli bir yere sahip.
LUVİ HALKININ ESERİ
Arykanda adına uzun bir süre sonra ilk kez 1838 yılında, İngiliz araştırmacı-gezgin Charles Fellows tarafından mezar yazıtlarında, sikkelerde rastlanmış ve yeri tespit edilmiştir. Luvice kökenli ada sahip olan kentteki en erken mimari verilere bakıldığında M.Ö. 4. yüzyılın sonu ile 3. yüzyılın başına tarihlenen kaya mezarlarında rastlanıyor. Kentte asıl yaşam ise Helen dönemi ve Roma döneminde yoğun olarak yaşanmıştır. Arykanda’nın diğer Likya kentleri gibi ilk önce Pers daha sonra Yunan daha sonra da Roma hakimiyetine girmiştir.
KERESTE İLE ZENGİN OLDULAR
Likya tarihinde çok önemli bir rol oynamayan Arykanda Antik Kenti’nin en önemli gelir kapısı ise kereste ticareti olmuştur. Kereste ile zenginleşen Arykanda Antik Kenti, zengin su kaynaklarının etkisiyle konaklama ve dinlene yeri olarak kullanılmıştır. En parlak dönemini ise M.S. 2. ve 3. yüzyıllarda yaşayan Arykanda, tipik bir yamaç yerleşimine kurulmuştur. Savunma yönünden güçsüz olduğu bölgelerdeki kot farkından yararlanan Arykanda halkı yapıları teraslama yöntemi ile duvarlama çalışması yapmış ve sura ihtiyaç duymayarak savunma sistemini oluşturmuştur.
MİMARLIKTA İYİYDİLER
Kentin akropolüne bakıldığında kaliteli işçilikler göze çarpıyor. Akropolün en geniş yeri ise Ticaret Agorası’ndaki mimari işçilik dikkat çekiyor. Yan yana sıralanmış dükkanlar, bunların önündeki ahşap dikmeler taşınan bir stoa ve taşlık tabanlarla kaplı meydan oluşuyor. Agoranın kuzeybatısında ise meclis binası yer alırken, meclis binasının doğusunda ise Helios Tapınağı bulunuyordu. Villa ve sarnıç yapıları görülmeye değer. Yamaç hamamı bir zamanlar şehre gelenlerin yıkanması için destek oluyor. Stadyum ve tiyatro aynı zamanda planlanıp yapıldığı var sayılıyor. Devlet Agorası ve portikonun kuzeybatı ucunda yer alan bir odeon bulunuyor. Devlet Agorası’nın tam ortasında ise bir zamanlar Tykhe Tapınağı’nın parçaları bulunuyor. Hıristiyanlığın yaygınlaşması ile üç nefli Erken dönem Bizans Bazilikası yer alıyor. Bazilikanın batısında ise bir zamanlar Roma İmparatoru Triana’a adanmış bir Traianeum yer alıyor.
1971’DEN BERİ KAZILIYOR
Arykanda Antik Kenti, köşe kalmış bir kent olsa da 1971 yılından beri kazılıyor. İçinde barındırdığı Likya mimarisinin tipik özelliklerini taşıyor. Görülmesi gereken antik kentin en önemli özelliği ise kendin kayaların tıraşlanarak teraslar üzerine yapılmasıdır. Bulunduğu konumdaki sedir ağaçları ve su kaynakları şehrin göç yolları üzerinde yer almasından dolayı zenginleşmesini sağlamıştır. Kentteki su sistemleri, hamamlar, kilise ve tapınak yapıları şehrin sürekli kullanım içinde kaldığının göstergesi olmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde koruma altına alınmış olan Arykanda Antik Kenti ziyaretçileri bekliyor.
