Antalya, doğal güzellikleri, tarihi, turizmi ve tarımı ile anılan bir şehirdir. Antalya’nın merkez bölgesini ise Muratpaşa, Kepez, Konyaaltı, Döşemealtı ve Aksu oluşturmaktadır. Bu ilçeler şehrin gelişmesine büyük katkılar sunmuştur. Döşemealtı, Kepez ve Aksu özellikle tarımsal olarak gelişme göstermiştir.
BİRÇOK MEDENİYETE EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR
Antalya, doğal özellikleri nedeniyle ilk çağlardan beri yerleşim için tercih edilen bir bölge olmayı hep sürdürmüş. Şehir, antik Pamphylia’nın güneybatısında kurulmuş olup, Pisidia, Pamphylia, Likya, Lidya, Bergama, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Antalya, deniz, kum ve güneş turizmi dışında, doğal ve tarihi özellikleriyle de çok sayıda turistin gözde şehirden biri olarak anılıyor.
1950’YE KADAR GÖÇ VERİYORDU
1950’ye kadar göç veren Antalya, bu tarihten sonra da göç almaya başlamış özellikle 1980 yıllarda yaşanan turizmdeki gelişmeler göçü tersine çevirmiş ve nüfus artışı giderek yükselmişti. Tarımsal gelişmeler ve ticaretin canlanması da şehirde göçü tetikleyen unsurlardan biri olması da etkili olmuş.
1977’DE AKSU VE DÖŞEMEALTI, BUCAK MERKEZİ İDİ
1994 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi, unvanını almadan önce, Aksu ve Döşemealtı, 1977’ye kadar bucak merkeziyken belde belediyesi olmuş. Kepez Geriş Bucağı’na bağlıyken, Muratpaşa ve Konyaaltı bazı mahallelerin birleşmesiyle 1994’te belde belediyesi oluşturmuş. 2008 yılında ise Kepez, Muratpaşa ve Konyaaltı ilçelerine Aksu ve Döşemealtı da katılarak merkez ilçelerin sayısı beşe yükselmiş.
ANTALYA’NIN NÜFUSU 3 MİLYONA DOĞRU GİDİYOR
Antalya’nın nüfusu yıldan yıla artmış nüfusu 2024 yılında 2 milyon 700 bine kadar yükselmiştir. Aksu’da nüfus 80.350, Döşemealtı’da 86.109, Kepez’de 614.135, Konyaaltı’da 196.498 ve Muratpaşa’da ise nüfus 512.700 olmuştur.
KÜLTÜR MERKEZİ HALİNE GELDİ
Her toplum, farklı kültür ve yaşam özelliklerine sahiptir. Bir bölgenin coğrafi ve insani koşulları, o toplumun kültürünü, yaşam biçimini ve ekonomik faaliyetlerini şekillendirir. Antalya’da yaşayanlar, özellikle turizmin etkisiyle tipik bir Akdeniz kültürüne sahiptir. Bu durum, Antalya’yı Türkiye’nin en modern şehirlerinden biri haline getirmiştir. Şehirde sinema, tiyatro, bale, ulusal ve uluslararası konferanslar gibi sanatsal ve kültürel etkinlikler düzenleniyor.
TARİHİ VE DOĞASI
Antalya, tarih ve doğanın buluştuğu bir noktada yer alıyor. Pek çok medeniyete ev sahipliği yapıyor. Antalya’nın 5 merkez ilçesinde turistik yerler de bulunuyor. Aksu’da; Kurşunlu Şelalesi, Karataş Mağarası, Perge Antik Kenti, Ağalar Camii, Kundu. Döşemealtı’da; Döşemealtı Antik Yolu, Karain ve Kocain Mağaraları, Kırkgöz Han ve Gölü, Termessos ve Ariassos Antik Kentleri, Düzlerçamı Mesire Alanı, Evdirhan. Muratpaşa’da; Kaleiçi Tarihi Bölgesi, Saat Kulesi, Liman, Antalya Oyuncak Müzesi, Hadrian Kapısı, Karaalioğlu Parkı, Karatay Medresesi, Hıdırlık Kulesi, Yivli Minare, Antalya Arkeoloji Müzesi, Muratpaşa ve Kesik Minareli Camileri, Lara Turizm Bölgesi. Kepez’de; Düden Şelalesi, Hayvanat Bahçesi, Lyrboton Kome Antik Köyü. Konyaaltı’da; Konyaaltı Plajı, Geyikbayırı, Saklıkent Kayak Merkezi.
ÇARPIK KENTLEŞMENİN DOĞURDUĞU TRAFİK SORUNU
Antalya şehir coğrafi koşullar dikkate alınmadan yapılan şehir planlaması nedeniyle düzenli bir şehir planlaması bulunmuyor. Bu nedenle trafik sorunlarını da doğuruyor. Şehirleşme, ticaret, ulaşım, turizm, eğitim ve kültürel faaliyetler gibi birçok alanda etkisini gösterirken, insanın faaliyetleri hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurmuş durumda.
NEREDEYSE YARISI BU ÜÇ İLÇEDE YAŞIYOR
Gelişmekte olan ülkelerde kırsal kesimlerden şehirlere göç yaygındır. Antalya’da da bu göç, kırsaldaki zor geçim koşulları ve şehirdeki iş imkanları nedeniyle belirgin şekilde yaşanmaktadır. Konyaaltı, Kepez ve Muratpaşa ilçeleri, nüfusun yoğun olduğu bölgelerdir. 2023 yılının verilerine göre bu üç ilçenin toplam nüfusu 1 milyon 323 bin 333 kişidir. Antalya nüfusunun %49’unun bu bölgelerde toplandığını gösteriyor.
VERİMLİ ARAZİLER BİRER BİRER GİDİYOR
Antalya, tarım faaliyetlerinde özellikle meyve ve sebze ön planda bulunuyor. Sulanan ve sulanmayan ekilebilir topraklar önemli yer tutuyor. Antalya’nın birçok alt ve üst yapısı burada yer alıyor; karayolları, limanlar, havaalanı, spor tesisleri gibi yapılar. Verimli arazilerin imara açılması nedeniyle yıldan yıla dekar alanında büyük düşüş yaşanmaya devam ediyor. Tarım arazilerinin imara açılması, plansız kentleşme, yanlış tarım politikaları ve aşırı lüks tüketim gibi nedenlerle tarım arazilerinin kaybı sürüyor.
BATI ÇEVRE YOLU KONYAALTI’NDA 1600 DEKARLIK ALANI YOK ETTİ
Antalya’daki tarım alanlarına yönelik sanayi, enerji ve turizm yatırımlarının başka alanlara yönlendirilmesi gerekirken buna yönelik çalışmalar gerçekleşmiyor. Örneğin, Batı Çevre Yolu’nun açılması, Konyaaltı’nda 1.600 dekar meyve bahçesinin kaybına neden olmuş. Verimli ovaların imara açılması, gelecekte telafisi zor sonuçlarla karşılaşılmasına neden olacak gibi görünüyor.
2024’DE METREKAREYE 860 KİŞİ DÜŞÜYOR
Antalya, Akdeniz iklimine sahip, tarihi ve doğal zenginlikleriyle dikkat çeken bir şehir olup, turizm ve tarım faaliyetlerinde öne çıkmaktadır. Şehirde nüfus hızla artmakta ve yapılaşma yaygınlaşıyor. 2000 yılında km²’ye düşen insan sayısı 488 iken, 2024’de 860’a çıkmıştır. Antalya’nın verimli toprakları ve kıyı bölgeleri, ekonomik olarak değerlendirilmesi gerekirken yanlış politikalar nedeniyle verimli topraklar hızla kaybediliyor. Tarım alanları üzerinde artan yapılaşma ve turizm baskısı, gelecekte tarımsal faaliyetler için tehdit oluşturuyor. Bu nedenle, sürdürülebilir turizm ve tarım planlaması yapılmalı, katı atık depolama koşulları iyileştirilmesi uzmanlar tarafından öneriliyor.
