Türkiye gündeminde bir süredir yer alan sokak hayvanlarına yönelik düzenlemenin ilk üç maddesi meclisten geçtiğimiz günlerde geçmişti. Hayvanların ‘ötanazi ile uyutulmasını’ içeren madde ise mecliste görüşülüyor.
TARTIŞMALARLA GEÇEN KOMİSYONDA MADDELER KABUL EDİLDİ
AK Parti hükümetinin ve milletvekillerinin imzasını taşıyan Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda görüşülmüştü. Tartışmalarla geçen toplantıda ilk üç madde kabul edilmişti.
Komisyonda kabul edilen maddelere göre kanuna ‘insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydı ile’ ifadesi eklenecek. Tereddüde mahal verilmemesi için hayvanların statüsü de belirtiliyor. ‘Sahipli hayvan’ ve ‘sahipsiz hayvan’ kavramları açık bir biçimde tanımı yapılıyor. Kanunda yer alan ‘yakala, kısırlaştır ve bulunduğu yere sal’ uygulamasının kaldırılması nedeniyle hayvan bakımevlerinde değişiklik yapılıyor.
HAYVAN BAKIMEVİ TANIMI DEĞİŞTİRİLİYOR
Kanun değişikliğiyle birlikte hayvan için yapılan bakımevi tanımında değişiklik yapılıyor. Buna göre hayvan bakımevinin tanımı, ‘bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve iyileştirildiği bir tesis’ biçiminde düzenleniyor.
Bitkin ve sahipsiz hayvanların bakımevlerine toplatılması, iyileştirilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması nedeniyle buralar dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği ilkesi kabul ediliyor. ‘Evcil hayvanlar, türüne özgü yaşam şartlarına içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz olan hayvanların da yaşamları desteklenmelidir” ifadesi kaldırılıyor.
KANUN MADDELERİNDE NELER KABUL EDİLDİ?
12 Temmuz 2024 tarihinde TBMM’ye sunulan 17 maddelik teklif, kuduz, bulaşıcı hastalık veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan sokak hayvanları için belediyelere ötanazi yöntemiyle öldürme yetkisi verilmesini içeriyor. Ötanazi maddesi saat 14:00’te görüşülecek.
Kabul edilen maddeler ise şu şekilde;
MADDE 1- 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Kanunun amacı;” ibaresinden sonra gelmek üzere “insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 2- 5199 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (j) bentleri aşağıdaki şekilde ve (k) bendinde yer alan “ve hayvanların iyileştirileceği” ifadesi “hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve iyileştirileceği” biçiminde değiştirilmiştir.
“f) Sahipsiz hayvan: Sahipli hayvanlar dışında kalan evcil hayvanları,
1. j) Sahipli hayvan: Bir kişi, kuruluş, kurum ya da tüzel kişilik tarafından sahiplenilen, bakımı, aşıları, periyodik sağlık kontrolleri yapılan ve Bakanlık veri tabanına kaydedilen ev hayvanlarını,”
MADDE 3- 5199 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırılmış ve (d) bendinde yer alan “hayvanlara bakan veya bakmak” ifadesi “hayvanları sahiplenmek” biçimde, (j) bendinde yer alan “ve güçten düşmüş hayvanların korunması” ifadesi “hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları” biçiminde değiştirilmiştir.
EYLEMLER DÜZENLENDİ
Türkiye’nin birçok şehrinde yasaya karşı eylemler düzenlendi. Hayvan severlerin ve derneklerin karşı çıktığı yasa için eylemler gerçekleşti. Hayvanların yaşam hakkı olduğunu dile getiren hayvan severler, bu yasanın çekilmesi için çağrıda bulundu. Türkiye’nin İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya gibi büyükşehirlerinde yapılan eylemlere birçok dernek ve kurumdan destek verildi. Hayvanların Yaşam Hakları Konfederasyonu 2’nci Başkanı Haydar Özkan’da bu çalışmanın çözüm olmayacağını dile getirdi. TBMM’de görüşülen yasa teklifinin yerel yönetimlere hayvanları öldürme hakkının doğurduğunu da dile getiren hayvan severler, bu yasanın geri çekilmesi için sosyal medyada da çağrıda bulundu.
İŞTE TASLAKTA YER ALAN BAŞLICA MADDELER
Tartışmalara konu olan maddeler özellikle sahipsiz sokak köpeklerini ilgilendiriyor. Yoğun geçen komisyonda kabul edilen üç maddenin yanı sıra taslakta yer alan maddelerden başlıca olanları ise şu şekilde:
Denetimli hayvan tanımı kaldırılıyor, yerine sahipli-sahipsiz hayvan tanımı yeniden ele alınıyor.
Hayvan bakımevleri süreli bir bakımı vurgulayacak biçimde yapılacak.
"Güçten düşmüş hayvan", "Ona bakan" ve "Denetimli hayvan" sözleri kaldırılacak.
Denetim yetkisi bakanlıkta olacak ancak bu yetkiler valiliklere devredilebilecek.
Denetimleri ise belediye ve belediyeye bağlı zabıta ekipleri gerçekleştirecek.
Toplatılan sahipsiz hayvanlar bakımevlerinde 1 ay içerisinde sahiplendirme yapılmazsa ‘ötenazi ile uyutulacak’.
Bir kişi bakım altında köpeğine iyi bakmazsa hayvan sahibinden alınacak ve yeniden hayvan edinmesi yasaklanacak.
Bir kişi bakım altında köpeğini ihmal ederse hayvana el konulacak ve yeniden hayvan edinmesi yasaklanacak.
Hayvanını sokağa atanlara ise 2 Bin TL’den 50 Bin TL’ye varan para cezaları verilecek.
Hayvanını sokağa atana verilen ceza 2 bin TL'den 50 bin TL'ye çıkarılacak.
Belediyeler 3 yıl içinde bakımevleri kuracak.
Yalnızca sahipsiz hayvanlar sahiplendirilinceye kadar hayvanlara bakacak.
Bakımevlerine giren tüm hayvanlar bilgi sisteme kaydedilecek.
TBMM’DE GÖRÜLEŞECEK
Saat 14.00’te yeni maddeler için görüşme gerçekleşecek, eğer maddeler kabul edilirse hayvan severlerin özellikle karşı çıktığı ‘ötenazi ile uyutulması’ maddesi de yasadan geçecek. Bu yasanın geçmemesi için hayvan severler eylem düzenliyor.
