Türkiye’de 2022 yılından itibaren enflasyon çok yüksek seviyelere ulaşması, kira fiyatlarını da arttırdı. 2022 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı ile Antalya’ya göç eden iki ülke vatandaşları kira fiyatlarında yüksek sıçrayışlara neden oldu. İlçeler arasındaki fark belirgin hale geldi. TÜFE’de artış yüzde 160’ı geçti. Tüketici fiyat seviyesi 2024 yılında 3 kat daha yükseldi.
GÖÇMENLERİN GELİŞİ VE GİDİŞİ FİYATLARI ETKİLEDİ
Rus ve Ukraynalı göçmenlerin gelişiyle şubat 2022 yılından itibaren kiralarda artışı hızlanmış ve ortalama kiralar 2022 yılının mayıs ayına gelindiğinde ise 2 katın üzerine çıkmıştır. İlk göç dalgasının azalmasıyla kiralık konut arzının, geçte olsa hızla artışa geçmesi kiraların inişini de etkilemiştir. Antalya’da ortalama reel kiranın zirve yaptığı ay kasım ayı olmuştur. Eylül ayından kasım ayına ilan sayısındaki azalış kiraları yeniden yükselmiş ve kasımda kira endeksi 250’ye kadar ulaşmıştır. Ortalama kira neredeyse bir yıl önceye göre 2,5 kat artış göstermiştir.
İKİ YIL ÖNCESİNE GÖRE YİNE YÜKSEK
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırma Merkezi ve Sahibinden.com’un ortaklaşa yaptıkları çalışmada, kira fiyatlarındaki değişim araştırıldı. Aralık 2022’den itibaren reel kiralarda yaşanan düşüş eğilimi, haziran 2023’e gelindiğinde belirginleşmiştir. Bu dönemde kiralık ilan sayısındaki artışın da ekim 2023’e kadar yükseldiği görülmüştür. Kasım 2022’de ekim 2023’e kadar kiralık ilan sayısı 14.769’dan 22.860’a yükselmiştir. Bu yükseliş yüzde 55 artışa neden olmuştur. Son zamanlarda ise inişe geçmesine rağmen kira düşüşe devam etmiş ve ocak 2024’e gelindiğinde 177’ye gerilemiştir. Büyük dalgalanmaların ardından Antalya’da ortalama reel kira iki yıl öncesine kıyasla yaklaşık 1.8 kat daha yüksek durumda olmuştur.
İLÇE KİRA ARTIŞLARINDA BÜYÜK FARKLILAŞMA
Antalya’da yaşanan dış göçten kaynaklı talep artışının ilçe kira fiyatları üzerinde etkisi çok farklı olmuştur. Diğer büyük şehirlerde olduğu gibi Antalya’da da ortalama kiralar ilçeler arasında farklılar oluşturuyor. En yüksek kira Kemer ve Konyaaltı, en düşük kira ise Korkuteli’nde ocak 2022’de 5.3 katıyken 2024 yılının ocak ayına gelindiğinde 3,3 katına inmiştir. Ortalama kiralarda ilçelerde arası farklılığın iki yıl içinde belirgin ölçüde azaldığı gözlemlenmiştir.
MANAVGAT BİRİNCİ SIRADA
Son iki yılda fiyatlarda en yüksek artışın gerçekleştiği ilçeler Manavgat yüzde 612,1 ile birinci sırada yer alırken onu Kumluca yüzde 525, Korkuteli yüzde 471,4, Finike yüzde 453,3 ve son olarak Kepez’de yüzde 420 oranında artışla takip etmiştir. Ortak özellikleri ise ilçelerin dönem başında en düşük kiralara sahip ilçeleri olmasıdır. Antalya’ya yerleşen Rus ve Ukraynalıların satın alma güçleri ve ilçe tercihleri itibariyle bu ilçelere yönelmedikleri görülüyor. Bu ilçelerde çok güçlü bir talep şokunun yaşandığı biliniyor. Gelen göç ile birlikte merkez ilçelerde ve gözde sahil ilçelerinde yarattığı talep ve fiyat şoku yerlilerin kiraları düşük olan ilçelere yönlendirmesi sonucu artmıştır.
İKİ YIL SONUNDA İL ORTALAMASININ ALTINDA KALDILAR
Kiralarda iki yıl sonunda artış oranında nispeten ılımlı kaldığı ilçelere bakıldığında ise, Muratpaşa yüzde 351,1, Kaş yüzde 267,6, Kemer yüzde 251,6, Konyaaltı yüzde 233 ve Alanya yüzde 230,6 olmuştur. Akseki, Elmalı, Demre, Gündoğmuş ve İbradı ilçelerinde belirgin fiyat değişimi göstermemiştir. Göç edenlerin tercih ettiği bu ilçeler dönemin başında çok yüksek kiralara sahip ilçelerdir. Bu ilçelerde kira artışları iki yılın sonunda il ortalamasının altında kalmıştır. Tersine göçün gerçekleşmesiyle birlikte bu ilçeler nüfus kaybetmiştir.
Son iki yılda bakıldığında Manavgat, Kumluca, Korkuteli ve Finike’de ortalama kira iki yıl öncesine oranla 2,7 kat ila 2,1 arasında daha yüksek olmuştur. Türkiye genelinde kiraların aynı dönemde 1,9 katına çıktığı biliniyor. Rusya-Ukrayna Savaşı, ortalama kiraların çeper ilçelerde merkez ve gözde sahil ilçelerine kıyasla daha yüksek seviyelere çıkmasına neden olmuştur.
