1064 yılında Bizans ordusu Selçuklu Sultanı Alparslan’la ilk kez karşı karşıya geldi. Sultan Alparslan bu alınamaz denilen kaleyi aldığında hemen ilk şehri Ani’de kurdu ve ismine de Şehristan dedi. Anadolu’nun ilk Türk şehri burada kurulmuştur. Ve Şehristan şehrinin dış surları Selçuklular tarafından Sultan Alparslan’ın emriyle komutanı Manuçehr, tarafından inşa edildi. İlk cami de burada inşa edilmiştir. İlk Selçuklu Anadolu eserleri buradadır, ilk çarşılar, ilk medrese, ilk kervansaray…
Kars’ın doğusunda, İl Merkezine 42 kilometre uzaklıktaki Anı Antik Kenti, Türkiye-Ermenistan sınırını ayıran Arpaçay Nehrinin batısında tamamı Türkiye Topraklarında volkanik arazi üzerine kurulmuş bir Ortaçağ kenti. Kentin önemi, İpekyolu üzerinde kurulmuş olmasından geliyor. Ani Ören yeri Anadolu’ya İpek Yolu üzerinden girişte ilk konaklama merkezi ve bir ticaret merkezi olduğu için antik kentin zenginliği dikkat çekiyor. Ören yerinin en eski tarihi M.Ö. 5000 yıllarına kadar uzanıyor.
FETİH KİTABESİ KARŞILIYOR
Ani, tarihte Saka Türkleri, Sasaniler, Bagratlı Krallığı, Bizanslılar, Şeddat Oğulları Beyliği, Anı Gürcü Atabeyleri, Harzemşah Devleti, İlhanlılar, Selçuklular, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Osmanlı Devleti ile Ruslar’a ev sahipliği yapmış. Bugünkü ören yerini oluşturan iç kale M.S. IV. yüzyılda Kars Şehrine ismini veren Karsak’lılar tarafından yaptırılmış. Ören yerinin dış cephe surları Bagratlı Kralı Aşot tarafından M.S. 964 yılında yaptırılmaya başlanmış daha sonra Kral III. Sembat 978 yılında 2. takviye sur sistemini yaptırmış,1064 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Ani’yi ele geçirmesinden sonra Ani Beyi olan Ebul Menucehr tarafından 1064 – 1072 arasında 3. Surlar yaptırılmış.
Ani surlarından ilk girişte sizi iki şey karşılıyor. Bir tanesi fetih kitabesi, diğeri ise Sultan Alparslan’ı ve Selçuklu’yu temsil eden, Batıya doğru yürüyen aslan. Surların yedi giriş kapısı bulunuyor. Selçuklular Ani’yi 1064’de fethettikten sonra ana giriş kapısına yürür vaziyette bir aslan figürü yerleştirmiş. Şeddadilerden Ebü-Şüca Menuçehr (l064-1110) surları ve sur kapısını onararak dört satırlık bir de tarihsiz kitabe koydurmuş. Ayrıca surların içerisine sekiz köşeli kalın ve yüksek minareli Menuçehr Camisi’ni yaptırmış.
