ATB verilerine göre; tarım sektöründe aktif sigortalı sayısı 2013'ten 2023'e kadar geçen sürede yüzde 50 azaldı. Türkiye genelinde 2013'te 928 bin 454 olan aktif sigortalı sayısı, geçen yıl 460 bin 260'a, Antalya'da ise 45 bin 791'den 23 bin 405'e düştü. Tarım sektöründe aktif sigortalı çalışan sayısı, 2023'te de bir önceki yıla göre yüzde 10 azaldı. Tarım sektöründe çalışanın azalmasıyla son yıllarda yabancı uyruklu tarım işçisi sayısı arttı. Yabancı uyruklu tarım işçileri üretim alanlarında 'ortakçı, yevmiyeli' gibi çalışma metotlarıyla yer almaya başladı.
İLANLARDA KONUT, KAZANÇ ORTAKLIĞI
Tarım sektörü çalışanı bulamayan üreticilerin internet sitelerinde 'işçi' arayışına yönelik ilanında artış yaşandı. Serada, bahçede çalışacak aile fertleri, tarım sektörü çalışanı arayışındakilerin ilanında konaklayabileceği konut ile elektrik, su giderlerinin karşılanması gibi seçenekler yer alıyor. Yabancılara yönelik çok sayıdaki ilanda çalışanın ücreti genellikle 'ortakçı', 'yevmiyeli' gibi ifadelerle belirtiliyor.
'İNSANLAR TARIM SEKTÖRÜNDE İŞ YAPMAK İSTEMEZ HALE GELDİ'
ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Antalya'da yabancı uyruklu tarım çalışanlarının 'yarıcı, dal başçı, kilo başı' gibi farklı çalışma ve kazanç metoduna göre tarımsal üretim sisteminde bulunduğunu vurguladı. Bu metotların yasal mevzuatta karşılığının bulunmadığına değinen Çandır, "Bunlara yasal mevzuat getirilerek yasal çalışmasının önünü açmamız gerekiyor. Kentleşmeyle, tarımın itibar kaybetmesiyle, insanlar tarım sektöründe iş yapmak istemez hale geldi. Kırsalda nüfusun yaşlanması, gençlerin şehre göç etmesiyle, tarım sektöründe işçi eksiğimiz var. Uzun yıllar tarım sektörüne yönelik özel sosyal güvenlik sistemi geliştirilmesini savunuyoruz. Devletimiz önemli sosyal yardımlar yapıyor ama bu yardımlar üretime girmesi gereken iş gücünü tembelliğe yöneltiyor. Bizim talebimiz, sosyal yardımlarla eş güdümlü sosyal güvenlik sisteminin tarıma uygulanması. Böylelikle yerinde üreten insanların sosyal güvencesi olmasıyla tarım sektörünün hareketleneceğini öngörüyoruz" diye konuştu.
'GEÇİCİ OLARAK ÜLKEMİZE GELENLER, TARIM SEKTÖRÜNDE ÇALIŞMAKTA'
Geçmişte tarım iş gücünün üretim yapan bölge halkıyla karşılandığına değinen Çandır, "Eskiden tarım iş gücünü yerli insanlarla karşılıyorduk. Sosyal yardımların etkisiyle çalışan insanlarımız, iş gücünden uzaklaştı. Şu anda geçici olarak ülkemize gelenler, tarım sektöründe çalışmakta. Bu konuda yasal boşluk var. Geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nde yaptığımız toplantıda dile getirdik. Özellikle Antalya tarımsal yapısı itibarıyla 12 ay çalışılan bir yer. Hasat dönemi 3-6 ay da olsa üretim periyodu ekimden hasada; 1 yılı kapsayan geniş bir dönem. Geçici koruma sağlanan yabancılar, Antalya'da tarım sektöründe 3 ay süreyle çalışabiliyor. Bunun 1 yıl olması ile ilgili talepte bulunduk. Tarım sektörü, emek harcanan bir sektör. Bu nedenle tarım sektörüne özel sosyal güvenlik sistemi geliştirilmeli. Ülkemizde geçici koruma sağlanan yabancıların Antalya için tarım sektöründe çalışma izninin 1 yıl olmasını talep ediyoruz" dedi.
