Antalya’nın Aksu ilçesinde bulunan Perge Antik Kenti’nde yapılan kazılarda bulunan Caracalla heykeli, dünyada bu zamana kadar bulunan bir tümlüğe sahip tek heykeli olarak anılıyor. Roma İmparatorluğu’nun dağılmasına zemin hazırlayan İmparator Caracalla’nın yaşamı son derece zalimliklerle dolu olmuştur.
ZALİM OLARAK ANILDI
Zalimlikte çağ atlatan Roma İmparatoru Caracalla hikayesi, M.S. 193 yılında Septimus Severus, Britanya seferine ile başlıyor. Septimus Severus, tahta geçtiğinin 18. yılında Britanya üzerine sefere giderken, yanında iki oğlunu da götürmüştür. Antoninus Caraccal ve Septimus Geta ile yola çıkan Septimus Severus yaşından dolayı soğuğa ve sefere daha fazla dayanamayarak yaşamını yitirmiştir. Septimus Severus’un isteği iki oğlunun da tahta geçip imparatorluğu birlikte uyum içerisinde yönetmesiydi ancak bu isteği hiçbir zaman gerçekleşmemiştir.
İMPARATORLUK AZ KALSIN İKİYE BÖLÜNECEKTİ
Septimus Severus’un isteği üzerine askerler iki kardeşin huzurda ant içtiler. Roma İmparatorluğu iki imparator tarafından yönetilmeye başlanmışsa da tam bir birliktelik yaşanmamıştır. İki kardeşte kendilerini güvene almış ve bir araya gelmemeye çalışmışlardır. Kardeşler imparatorluğu dört parça biçiminde yönetmesi öngörülmüştür. Caracalla, Avrupa ve Batı Afrika’yı alırken, Geta ise Mısır ve Asya’yı alması planlanmıştır. Bu yöntem ile iki kardeş ülkeyi yönetecekti ancak anneleri Julia Domna bu duruma karşı çıkmıştır çünkü ona göre bu ülkenin bölünmesi demekti ve bütün olmayan bir imparatorluk yıkılmaya mahkum anlayışına sahipti. Bu nedenle yeniden şekillenen planlar, Caracalla lehine gelişmiştir.
KARDEŞİNİ ÖLDÜRDÜ
Caracalla’nın planı imparatorluğu bölüp ardından savaş çıkartarak kardeşini ortadan kaldırmak ve böylece yeniden birleştirmek olmuştur. Bölünme işi olmayınca Caracalla farklı bir plan oluşturmuştur. İmparatoriçenin odasında zoraki buluşma kabul eder gibi yapmıştır. Planını devreye sokarak kapının arkasında gizlenen askerleri Geta’yı orada öldürtmüştür. Askerleri kendi tarafa çekmiştir.
DAMNATİO MEMORİAE’Yİ UYGULADI
Caracalla, işlediği cinayetten dolayı vicdan azabı yaşamış ve zaman içerisinde ruh hali değişerek paranoyak bir duruma bürünmüştür. O kadar kötü bir duruma gelmiştir ki kardeşinin mezardan çıkarak onu öldüreceği düşüncesinden ötürü ‘Damnatio Memoriae’ uygulamasını yapmıştır. Latince ‘anısını kötülemek’ ya da ‘anılardan silmek’ olarak anılan uygulama ile Geta’ya ait heykelleri, anıtları, resimleri hatta ve hatta onun adının bulunduğu yerleri ortadan kaldırmıştır. Böylece onu hiçbir yerde göremeyecek ve anımsamayacaktır.
Damnatio Memoriae uygulaması ile Caracalla, Adıyaman’da bulunan Cendere Köprüsü’nde babası Septimus Severus’un kendisini, karısını ve iki oğlunu temsil eden dört sütundan Geta’ya ithaf edilen sütunu yıktırmıştır. Sarayda bulunan aile anısına yapılan freskten Geta’nın yüzünü kazıtmıştır. Yazıtlar ve anıtlardan ona dair her şeyi ortadan kaldırmıştır.
SIRF AYNI HAVAYI SOLUDULAR DİYE 20 BİN KİŞİYİ ÖLDÜRDÜ
Caracalla’nın akli dengesi giderek bozulmuş ve Roma’da 20 bin kişiyi onunla aynı havayı solunmasından dolayı öldürmüştür. Marcus Aurelisu’un hayattaki tek kızı Fadilla’yı bile Geta ile konuştuğu için öldürmüştür. Kardeşini öldürmesi ruhunu bitirmiş ve halk tarafından nefret figürüne dönüşmüştür.
Caracalla, yaptırdığı yapıları görmeden yıktırıp yenilerini yaptırmıştır. Hizmetkarlarına armağanlar sunabilmek için ağır vergiye boğmuş hatta kölelerden bile vergi almıştır. Caracalla, Roma’yı geride bırakarak doğuya gitmiş ve Büyük İskender gibi fetih kahramanı olmayı amaçlamıştır. Bu hayranlığı nedeniyle askerleri Makedonlardan oluşmuştur. Amacı doğuda bulunan halka eziyet etmek olmuştur. En büyük kıyımı ise M.S. 215 yılında gittiği Mısır’ın İskenderiye şehrinde gerçekleştirmiştir. Şehre girdiğinde ‘Geta’ yazılarını görünce sinir krizi geçiren Caracalla, Serapis Tapınağı’na çekilmiş ve bu sırada şehirdeki herkesin öldürülmesini emretmiştir. 20 bin kişiyi öldüren Caracalla, şehirden kaçanları da buldurmuş ve onları da öldürmüştür.
ÖLÜMÜ URFADA GERÇEKLEŞTİ
Caracalla’nın ölümü ise Ay Tapınağı’na giderken M.S. 217 yılında Urfa yolunda küçük tuvaletini gidermek için durduğu sırada gerçekleşmiş Lejyoner Martialis tarafından arkasından hançerlenerek öldürülmüştür. Caracalla’nın ölümü ile ona ait her şey parçalanarak yıkılmıştır, geriye ise onun adına yapılan çok az yapı, heykel kalmıştır. Bunlardan biri de Perge Antik Kenti’nde çıkarılan ve dünyada şu ana kadar bir bütün olarak bulunan heykelidir. Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen heykel geçici süreliğine İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne gönderilmiştir.
