Psidya sınırları içinde yer alan İbradı'nın kuruluş tarihi tam olarak bilinmemektedir. Ancak, İbradı ve çevresinde bulunan kalıntılardan Roma devrine uzandığı tahmin edilmektedir. Hatta öyle ki İbradı'ya 2 km mesafedeki Ormana Mahallesi’nde helenistik dönem Erymnya Antik Kenti'nin kalıntıları mevcuttur. Bu sebepten dolayı Ormana Mahallesi, tarih için bir arşiv, içindeki yapılarda önemli bir kaynak niteliğindedir.
Ormana Mahallesini öne çıkaran bir diğer nokta, dünya mirası olarak tanımlanan başka hiçbir yörede ve bölgede örneği olmayan Düğmeli Evler’ i geçmişten bu yana sarıp saklamasıdır. Akseki, İbradı ve Ormana’da dağınık bir şekilde yayılım gösteren evlerin, Ormana’ da daha fazla olması hem yerli hem de yabancı turistler için bir cazibe noktasına dönüştürmüş olmasıdır.
Peki nedir bu evleri önemli ve özel kılan? Dilerseniz bir gezinti yapalım bu evlerin içinde, ahşap merdivenlerinden maziye doğru inerek…
YEREL KÜLTÜRÜN DOĞAL ÇEVRE KOŞULLARIYLA BAĞLANTISI
Antalya’nın deniz seviyesinden en yüksek ilçelerinde rastlanan ‘düğmeli evler’, Kırsal bir çevrenin geleneksel mesken mimarisini temsil eder. Antalya ilinin dağlık kesimlerinde yer alan Akseki, İbradı ilçelerinde ve bu ilçelere bağlı kırsal yerleşmelerde dağılış göstermektedir. Bu evlerde Torosların kendine özgü mimarisinin izini sürebilirsiniz. Düğmeli evler yerel kültürün doğal çevre koşullarıyla bağlantısını en açık şekilde gözler önüne sermektedir.
TEK BAŞINA BİR TARİH
İnsan-çevre ve kültür etkileşimini yansıtan “düğmeli evler”, yakın çevreden kolayca temin edilebilen taş ve ağaç malzemelerin özgün bir yapı tekniğiyle inşa edildiği kültürel bir miras değer olarak dikkat çekmektedir. Geleneksel halk mimarisinin giderek silikleşmeye başladığı günümüzde, iyi korunmuş özgün örnekleriyle Düğmeli Evler tek başına bir tarihtir.
YAPISAL ÖZELLİKLER
50 cm kalınlığında kuru taş duvarlar üzerine yükselen bu evler, dıştan sıva dahi kullanılmayarak inşa ediliyor. Duvarlar kuru taş olarak örülürken, hiçbir harç malzemesi de kullanılmıyor. Ancak bazı evlerin iç duvarlarında sıva kullanıldığı görülebiliyor. Yapıda kullanılan taş duvarların içleri de çakılla dolduruluyor. Yapının taşıyıcısı bu taş duvarlar gibi görünse de aslında ev ahşap iskelet üzerinde duruyor. Yapıya "Düğme" ismini veren de işte bu ahşaplar oluyor.
FARKLI KÜLTÜRLERİN ORTAK DOKUNUŞLARI
Önce Ermeniler ve Rumlar, sonrasında da Türk ustalar tarafından yapılan ve Osmanlı döneminden kalan iki katlı Düğmeli Evler, Kireç, kum, çimento vb. malzemelerin bulunmadığı, bulunsa da yolların oralara uğramadığı dönemlerde mimarilendirilmiştir. Dolayısıyla yapıtlar bir şaheser niteliğindedir.
ŞEHRİN EN UĞRAK GEZİ ROTALARINDAN BİRİ
Her yıl on binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen yapı, İbradı’nın simgelerindendir. Bölgeyle özdeşleşen mimari yapısı heybetli duruşu, zarif sütunları ve çarpıcı detayları ile ziyaretçilerine hem tarihi hem de görsel bir şölen sunmaktadır.
