Kültür ve Turizm Bakanlığı Somut Olmayan Kültürel Miraslar Listesinde Antalya böylesine ait kültürel mirasların sayısı 40’a ulaştı. Listede kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşatılan kültürel miraslar yer alıyor.
ALAFARADIN KİLİM DOKUMACILIĞI
Antalya’nın Korkuteli ilçesinde iki mahallede ıstar adı verilen ahşap tezgâhlarda yapılan kirkitli dokumalardır.
Koyun yünüyle yapılan halılarda doğal boyalar kullanılır.
ALANYA-GÖKBEL YAĞLI GÜREŞ FESTİVALİ
Antalya’nın Alanya ilçesinde her yıl Temmuz ayında yapılan törenlere ve şenliklere sahne olan güreş festivalidir. Doğal güzelliği ile büyüleyen Gökbel Yaylasında yapılır.
ALANYA YÖRESİ GELENEKSEL İPEK KÜLTÜRÜ
Alanya’daki bir diğer somut olmayan kültürel miras ipek kültürü olarak. Dutun yetiştirilmesinden ipek elde edip dokumaya kadar olan süreç bu bölgede önem kazanmıştır.
ALTIN LÜPPE YAPIMCILIĞI
Antalya’ya özgü kuyumculuk örneklerinden biridir. Son derece ince bir zanaat gerektiren lüppe kolyeler evlenecek genç kızların boynuna takılır. Bu kolyeleri yapan kişilere de lüppeci denir.
ANTALYA PİYAZI VE PİYAZCILIK
Antalya mutfağında önemli yeri olan yemeklerden biri de piyazdır. Antalya usulü piyazın içinde kuru fasulye, soğan, domates, haşlanmış yumurta ve tahin gibi ürünler bulunur.
ANTALYA USULÜ SERPME BÖREK VE SERPME BÖREKÇİLİK
Antalya mutfağında önemli bir diğer yemek kültürü de serpme böreklerdir. Hamurun elle savrulup döndürülmesi ile açılan börek kahvaltıların vazgeçilmezidir. İçine kıyma veya peynir konularak yapılır ve gün içinde farklı zamanlarda da tüketilir.
AŞURE YAPIMI VE DAĞITILMASI GELENEĞİ
Muharrem ayı içerinde aşure yapıp dağıtmak tüm Türkiye’de olduğu gibi Antalya’da da önemli bir gelenektir.
BARAK KİLİMİ DOKUMACILIĞI
Antalya’nın Kaş ilçesinde Yeşilbarak ve Sahil barak mahallelerinde dokunan bir kilim türüdür. Koyun yününden yapılır.
BARDAK-FIĞLA BARDAĞI YAPIMCILIĞI
Antalya’nın Korkuteli ilçesi Çomaklı Mahallesinde has çam ağacından yapılan bir bardak türüdür. Suyu taşımak amacıyla yapılan fığla bardağı geçmişte yaygın olarak kullanılırdı.
BOĞAZ ÇALMA GELENEĞİ
Teke yörüklerinin farklı türde türkü söyleme geleneği olan boğaz çalma özellikle dağlık bölgelerde hayvan güderken haberleşme, eğlence, kınama gibi çeşitli amaçlarla söylenen bir türkü çeşididir. Baş parmak gırtlağa bastırılarak sesler çıkarılır.
CANBAZHANE / KÖRMÜK GELENEĞİ
Çeşitli ip, at, araba gibi yapıların üzerinde tehlikeli cambazlık gösterileri yapılması bölgede somut olmayan kültürel miraslardan biri olarak gösterilmiştir.
CECELER MAHALLESİNDE İFTAR DAVETİ GELENEĞİ
Antalya’nın Akseki ilçesi Ceceler Mahallesinde çok uzun yıllardır iftar verme geleneği yapılır. Yemek için bir aşçı bulunur ve bir kişi tüm masrafları ödeyerek yemek düzenler.
ÇORAP ÖRÜCÜLÜĞÜ
Antalya’nın kırsal kesimlerinde çorap örücülüğü canlı şekilde yaşatılan kültürel değerlerden biridir.
DEVECİLİK KÜLTÜRÜ VE GELENEKSEL DEVE GÖSTERİLERİ
Tarih boyunca göç ve taşıma faaliyetlerinde kullanılan develer bölgede yaşayan yörüklerin önemli değerlerinden biri olmuştur. Aynı zamanda folklorik deve güreşlerinin yapıldığı bölgelerden birisi Antalya’dır.
DÖŞEMEALTI HALICILIĞI
Antalya’nın Döşemealtı ilçesinde ünlü dokuma halıları kent kültüründen önemli bir yere sahiptir. Halılar coğrafi tescil işareti almıştır.
ELMALI YÖRESİ GAZİLER HELVASI
Elmalı ilçesinde Gaziler Helvası olarak adlandırılan bir çeşit un helvası hem günlük hayatta hem de özel günlerde tüketiliyor.
GELENEKSEL DÜĞMELİ YAPIM SİSTEMİ
Akseki ve ibradı bölgesinde piştuvanlı ve hatıllı duvar olarak bilinen bir inşaat tekniğidir. Düğmeli evler olarak bilinen bu yapılar uzun yıllar dayanaklı kalmış ve bölgede önemli bir turizm alanı olmuştur.
GELENEKSEL SEDİR KATRANI YAPIMCILIĞI
Katran ağacı da denilen Toros sedirinden elde edilen siyah, koyu kıvamlı bir madde çoğunlukla halk hekimliği ve halk veterinerliği gibi alanlarda kullanılır.
GELENEKSEL SÖĞLE PEYNİRİ YAPIMI
Antalya’nın Elmalı ilçesinde yapılan geleneksel bir tulum peyniridir. Söğle Yaylası’nda otlatılan keçilerin sütünden imal edilen peynir uzun bir süreçten geçerek peynir haline gelir.
IKLIĞ YAPIMI VE İCRASI
Yaylı çalgıların atası olarak bilinen ıklığ ya da ıklık adıyla bilinen çalgı, sürgeç ya da çubuk adı verilen yay ile çalınır. Bu çalgı ile genellikle gurbet havası ve bölgeye özgü türler çalınır.
İBRADI HOLUŞKASI YAPIM GELENEKLERİ
İbradı’nın Ormana ve Ürünlü mahallelerinde yapılan ve bölgede meşhur olan peynirli mantı türüdür. İç harcı için keçi peyniri kullanılır özellikle Ramazan aylarında sıkça yapılır.
KAŞIKÇILIK
Akseki ve Demre ilçelerindeki bazı mahallelerde sürdürülen kaşıkçılık geleneği çeşitli ahşap ve maden gibi maddelerden üretilen ahşap kaşık geleneğidir.
ORMANA MAHALLESİNDE GILAMIK DOKUMACILIĞI
İbradı’nın Ormana Mahallesinde yapılan mekikli dokuma türüdür. Kılamuk, gılamıklı ve ormana bezi gibi farklı isimlerle anılır. Dokumada ipek, pamuk ve keten gibi ürünler kullanılır.
PINGIDIK OYUNU
Finike ilçesinin Gökbük Mahallesi’ndeki Tahtacı Türkmenlerin oynadığı bir oyun türüdür. Baharı karşılama amacıyla yapılan oyununun ardından gece boyu süren şenlikler yapılır.
RAMAZAN BAĞAÇASI GELENEĞİ VE BAĞAÇACILIK
Ramazan aylarında Antalya’da yapılan yöresel bir çörek türüdür. Un, şeker, tereyağı, tahin, çam sakızı susam ve tahin gibi ürünlerle yapılan çörek geleneksel bir mesleğe dönüşmüştür.
SERİK BIÇAĞI YAPIMCILIĞI
Serik ilçesinde yapılan çelik namlulu, tek yönlü keskin boynuzlu bir bıçaktır. Serik çakısı adıyla da bilinir.
TİRMİS YAPIMI VE TİRMİSÇİLİK
Akdeniz yöresinde çeşitli baklagiller ve bitki tohumlarından elde edilen ıslak bir çerez türüdür. Yerli halk tarafından sıklıkla tüketilen çerezi yapan kişiye ‘Tirmisçi’ denir.
YANIKSI DONDURMA YAPIMCILIĞI
Antalya yöresine ait geleneksel lezzetlerden biri olan yanıksı dondurma keçi sütünden yapılır. Salep, süt ve şeker gibi ürünlerden imal edilen dondurmada süt kaynatılırken kazanın dibi tutulması sonucunda yanıksı tat elde edilir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Antalya’nın Somut Olmayan Kültürel Miraslar Listesinde yer alan bazı illerde de yaygın olarak sürdürülen kültürel geleneklerin devamı da şu şekildedir:
· Yorgancılık Sanatı ve Yorgan Geleneği
· Geleneksel Türk Okçuluğu
· Hamam Kültürü ve Geleneği
· Hayır Pişisi Geleneği
· Hıdırellez
· Ebru Sanatı
· Elmalı Abdal Musa Anma Etkinlikleri
· Elmalı Yeşilyayla Yağlı Pehlivan Güreşleri
· Kahve Geleneği
· İbradı Yöresi Ölü Helvası Geleneği
· Nazarlık Geleneği ve Nazar Boncuğu
· Oya ve Oyacılık Kültürü
