Bugün size önemli cemiyetlerden biri olan Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti ile ilgili bilgi vermek istiyorum. “Millet iktisadı ve büyük sanayi ancak himaye usulünün tatbiki ile husule gelebilir, bu hususta bize rehber olacak milli iktisat nazariyeleridir” Ziya Gökalp’in 1923 yılında yazdığı bu satırlar iktisadın, ulus devleti sağlam temelde kurmanın ana unsuru olduğunun bir göstergesidir. 1929 Buhranı’nın Türkiye Ekonomisi üzerindeki etkisini kontrol altında tutabilmek amacıyla ekonomide milli iktisat politikasının izlenmesini gerekli kılar. “Dışa kapanan ekonomide, devlet öncülüğünde dış ticareti denetleyen ve korumacı bir milli sanayileşme stratejisi benimsenir. 1930 yılı Türkiye’de ilk sanayileşme döneminin başlangıcı olarak ifade edilir. Bu dönemde “yerli ürünlerin ihracat fiyatlarının her türlü olumsuz dalgalanmaya karşı korunması” ve “ithalatta seçici bir kota uygulaması” politikaları gündeme gelir. “İthal ikamesi yaklaşımı” ile yerli malı tüketiminin özendirilmesi önem kazanır. Atatürk’ün “Azami tasarruf şiar-ı millimiz olmalıdır” sözü ilke olarak kabul edilir. İsmet İnönü 13 Aralık 1930 tarihinde TBMM’de iktisadi mücadelede lazım olan en önemli şeyin milli sermaye olduğunu belirttikten sonra tasarrufun öneminden şöyle bahseder: “Her ailenin mütevazı varidatından artırarak bir köşeye vazedeceği meblağlarla, asıl esas olan milli sermayelerimiz kendi kendine teşekkül edecektir. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti halkı, bilhassa büyük sermayelerin küçük tasarruflarla teşekkül ettiği hususunu tenvir etmekle mükelleftir.” İktisat politikasında değişimin söz konusu olduğu günlerde İsmet İnönü’nün konuşmasının ertesi günü bu politikalara işlerlik kazandırabilmek için “milli iktisat” bilincinin yaratılması ve yerli malı kullanmaya teşvik edilmesi amacıyla 14 Aralık 1929 tarihinde Ankara’da “Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti” kurulur. Milletvekilleri ve üst düzey bürokratlarca kurulan Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kuruluş amacı fertler arasında tasarruf ve iktisat fikirlerinin geliştirilmesini sağlamaktır. Kazım Özalp başkanlığında, Atatürk’ün himayesi altında kurulan cemiyetin kurucu üyeleri T.B.M.M. başkan vekili Hasan Saka, Erzincan Milletvekili Saffet Arıkan, Sinop Milletvekili Yusuf Kemal Tengirşenk, İzmir Milletvekilleri Celal Bayar ve Mustafa Rahmi Köken, Kırklareli Milletvekili Dr. Fuat Umay, Kütahya Milletvekili Besim Atalay, Ziraat Bankası Genel Müdürü Şükrü Ataman ve Emlak Bankası Genel Müdürü Hakkı Saffet Tan’dır. Mustafa Rahmi Köken cemiyete genel sekreter olarak, Vedat Nedim Tör de müşavir müdür olarak atanır. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti idare heyeti azasından Kocaeli Milletvekili Reşit Saffet Atabinen, cemiyetin 20 Aralık 1929 tarihinde İstanbul Şube teşkilatını kurar ve. cemiyetin amacını şöyle açıklar: “Maksadımız memlekete yalnız Türk malı almaya mecbur etmek değil, aynı zamanda Türk mallarının miktarını artırmak, cinslerini daha ziyade iyileştirmek ve fiyatlarını mümkün mertebe ucuzlatmaktır. Bunlardan başka, halkın ihtiyacına kâfi gelecek kadar yerli mamulât olmasına çalışmak bunun için lazım gelen iktisadi teşekküllerin vücut bulmasına yardım etmek, istihlak kooperatifleri ve millî mamulâta mahsus büyük satış mağazaları açılmasını temin eylemek arzusundayız.” Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti dönemin iktisadi gerekliliklerine uygun olan tüketim anlayışının üretilmesi doğrultusunda yeni tüketim davranışlarının şekillendirilmesi için faaliyette bulur. Ayrıca yerli mallarının niteliğinin ve niceliğinin arttırılmasına yönelik pazarlama faaliyetlerine basın ve yayın aracılığıyla yürütür. Ankara Ticaret Mektebi Müdürü Şevket Süreyya Aydemir tarafından “Mektep Kooperatifçiliği ve Tasarruf Terbiyesi”, “Halk İçin İktisat Bilgisi” ve “Türkiye Ekonomisi” kitapları tasarruf ve yerli malı kullanmaya yönelik bilinç oluşturma amacıyla yayınlanır. Ayrıca aynı amaç doğrultusunda “Vatandaş Hesabını Bil!” sloganıyla hesap defteri hazırlanır ve “Hesabını Bilenin Defteri” olarak basılır. Cemiyetin en önemli etkinliklerinden “Tasarruf ve Yerli Malı Haftası” cemiyetin amaçları doğrultusunda birer kampanya dönemi olarak kullanılır. 1929 Buhranı’nın etkileri azalınca Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti sanayileşme hareketine ağırlık vererek ulusal sanayinin propaganda organı olur. Bu doğrultuda iktisadi kalkınma sürecine katkı ve destek sağlama amacıyla faaliyetlerini yürütür.
Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyet’in adı 1938’de “Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu”, 1947’de “Milli Ekonomi ve Artırma Kurumu” olarak değiştirilir.
