TÜRK ASKERLERİ KORE’DE

Bugün size 2’inci dünya savaşında Türk askerlerinin Kore savaşına verdiği desteği anlatmak istiyorum. Sovyetler Birliği ve ABD arasındaki Soğuk Savaş’ın bir ürünü olarak Kore ayrı hükümetleri olan iki devlete bölündü. Her iki taraf da Kore üzerinde hak iddia etti ve sınır hattı hiçbir zaman kalıcı olarak kabul görmedi. Çin ve Sovyetler Birliği destekli Kuzey Kore’nin 25 Haziran 1950’de Güney Kore topraklarına ilerleyerek işgal etmesiyle başlayan Kore Savaşı’na, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, BM güçlerinin Kore’ye, Kuzey Kore işgalini sonlandırmak için göndermeye onay verdi. BM’ye üye 21 ülkenin askeri gücü BM tarafında savaştı. BM destekli güçlerin yüzde 90’ını ABD askerleri oluşturuyordu. Kore Savaşı’nın başlamasından iki ay sonra Güney Koreli ve ABD’li kuvvetler, Güney Kore’de Kuzey Koreli askerlerle Pusan Çemberi Muhaberesi’nde çatıştılar ve küçük bir alanda sıkıştılar. Eylül 1950’de Incheon civarında BM destekli karşı saldırı düzenlendi ve çok sayıda Kuzey Koreli askeri birlik etkisiz hale getirildi. Saldırıdan kaçmayı başaran Kuzey Koreli askerler Kuzey’e gitmeye zorlandı. BM destekli güçler Çin sınırı olan Yalu Nehri civarına ulaştı fakat Ekim 1950’de Çinli güçler Yalu Nehri sınırını geçerek savaşa dahil oldu. Çin’in Kore Savaşı’na dahil olması BM güçlerinin geri çekilmesine yol açtı ve bu süreç 1951 yılının ortalarına kadar sürdü. Talih tersine döndü, Seul kenti dört defa el değiştirdi ve savaşın son iki yılı 38’inci paralel yakınlarındaki cephe hattı ile yıpratma savaşı haline döndü. Fakat bu savaş bir tür köşeye skıştırma haline gelmedi. Kuzey Kore çok ağır bombardımana tutuldu. Avcı uçakları tarihte ilk kez hava muharebe manevrası ile karşı karşıya geldi. Komünist müttefike destek veren Sovyetler Birliği de Sovyet pilotları Kuzey Kore’ye yardım için gönderdi. Genelkurmay Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı, Kore Savaşı’na ilişkin arşivindeki fotoğrafları bir çalışmada topladı. 356 sayfalık kapsamlı koleksiyon Mehmetçik’in Kore’ye yolculuğundan savaşın bitimine kadar olan döneme ışık tutuyor.

KORE SAVAŞI

Türkiye, TBMM onayı olmadan Kore Savaşı için asker gönderdi. Bu kararı almadaki en büyük etken, dönemin Demokrat Parti hükümetinin Sovyetler Birliği tehdidine karşı NATO’ya katılabilme fırsatıydı. Tuğgeneral Tahsin Yazıcı emrindeki 259 subay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 395 astsubayi 4 bin 414 erbaş ve erden oluşan 1. Türk Tugayı, 17 Eylül 1950 tarihinde Hatay’ın İskenderun limanından yola çıktı ve 12 Ekim 1950’de ilk ekip Pusan Limanı’na vardı. 17 Ekim 1950 tarihinde de ana ekip limana ulaştı. 17 Ekim 1950’de tüm ekip yola çıktı ve 20 Ekim 1950’de Taegu’ya ulaştı. 1. Türk Tugayı, Taegu’da ABD teçhizatı ile donatıldı ve savaşta yer almaya başladı. Türk güçleri bir süre cephe gerisinde kalan komünist gerillalarla mücadele etti ve sonrasında BM ordularına katıldı. 10 Kasım 1950’de Türk güçleri Taegu’dan ayrıldı ve 21 Kasım 1950’de Kunuri’ye ulaşarak ABD 9. Kolordusu’nun sağ kanadına konuşlandı. 24 Kasım 1950’de Türk güçleri Çin sınırına doğru ilerlemek için emir aldı fakat Çin askerleri, cephe arkasına sızmaya başladı. ABD ve Güney Kore birlikleri durumu fark etti ve geri çekilme emri verildi fakat bu emir Türk güçlerine çok geç ulaştı. 1. Tabur’un etrafı kuşatıldı ve çatışmaya girildi. 3. Tabur 9. Bölük yenik düştü ve geri kalan Türk güçleri Chongchon Nehri boyunca geri çekildi.

SONA ERDİ

Kore Savaşı 27 Temmuz 1953’te Panmunjom Ateşkes Antlaşması imzalanarak sona erdi. Antlaşmaya göre Kuzey Kore ve Güney Kore’yi ayıran Kore Tarafsız Bölgesi oluşturuldu ve savaş rehineleri karşılıklı geri verildi. Böyle bir antlaşma yapılsa da, Kuzey Kore ve Güney Kore tarafları barış antlaşması imzalamadı. Bazı kaynaklar ilişkileri tamamen donmuş her iki ülkenin de teknik olarak savaş halinde olduğunu söylüyordu. Nisan 2018’de Kuzey Kore ve Güney Kore liderleri Kore Tarafsız Bölgesi’nde bir araya geldi ve her iki taraf da Kore Savaşı’nın resmen sona erdiğini bildiren barış antlaşmasını imzaladı. Kore Savaşı sonucunda polis gücü kavramı savaşlarda yerini aldı. Kore Savaşı ile beraber Birleşmiş Milletler 1950 yılında 337 nolu ‘Atmosferde, fezada ve su altında nükleer silâh denemelerinin yasaklanması hakkında antlaşma’ kararını kabul etti. Böylece Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, BM’nin öncelikli organı haline geldi. Kore Savaşı ile beraber Türkiye 1952 yılında NATO üyesi oldu.