Bugün size AFAD’ın kuruluşu ile ilgili bilgi vermek işitiyorum. Ülkemizde doğal afetlere ilişkin politikalar ilk olarak 1939 Erzincan Depremi sonrası geliştirilmeye başlanmış 1959 yılında çıkarılan 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun” ile konuyla ilgili yasal boşluk giderilmeye çalışılmıştır. Afetlerle ilgili yasal düzenlemeler 1988 yılında devletin tüm imkanlarının afet bölgesine en hızlı şekilde ulaşmasını ve afetzede vatandaşlara en etkin ilk müdahalenin yapılmasını sağlamak amacıyla çıkarılan “Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik” ile devam etmiştir. Türkiye’de afet yönetimi ve koordinasyonu alanında dönüm noktası ise 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’dir. Büyük can kaybına ve geniş çaplı hasara neden olan bu deprem, ülkemizde afet yönetimi konusunun tekrar gözden geçirilme zorunluluğunu acı bir şekilde ortaya koymuştur. Eşgüdüm sağlanması gereken kurumların afetlerle ilgili yetki ve sorumluluklarının yeniden tanımlanması ihtiyacı afet ve acil durumlarda yetki ve koordinasyonun tek bir elde toplanmasını zaruri kılmıştır. Bu doğrultuda afetlerle ilgili olarak görev yapan İçişleri Bakanlığı’na bağlı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na bağlı Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve Başbakanlık’a bağlı Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü kapatılarak 2009 yılında çıkarılan 5902 sayılı yasa ile Başbakanlık’a bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı kurularak yetki ve sorumluluklar tek bir çatı altında toplanmıştır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ilgili yapılan düzenlemeler kapsamında, 15 Temmuz 2018 tarihinde yayınlanan 4 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere müdahale edilmesi ve afet sonrasındaki iyileştirme çalışmalarının süratle tamamlanması amacıyla gereken faaliyetlerin planlanması, yönlendirilmesi, desteklenmesi, koordine edilmesi ve etkin uygulanması için ülkenin tüm kurum ve kuruluşları arasında işbirliğini sağlayan, çok yönlü, çok aktörlü, bu alanda kaynakların rasyonel kullanılmasını gözeten, faaliyetlerinde disiplinler arası çalışmayı esas alan iş odaklı, esnek ve dinamik yapıda teşkil edilmiş bir kurumdur. Bu çerçevede ülkemizde yeni bir afet yönetim modeli uygulamaya konulmuş olup, getirilen bu model ile öncelik ‘‘Kriz Yönetimi’nden ‘‘Risk Yönetimi’ne verilmiştir. Günümüzde ‘‘Bütünleşik Afet Yönetimi Sistemi’’ olarak adlandırılan bu model, afet ve acil durumların sebep olduğu zararların önlenmesi için tehlike ve risklerin önceden tespitini, afet olmadan önce meydana gelebilecek zararları önleyecek veya en aza indirecek önlemlerin alınmasını, etkin müdahale ve koordinasyonun sağlanmasını ve afet sonrasında iyileştirme çalışmalarının bir bütünlük içerisinde yürütülmesini öngörmektedir.
AFETZEDELER
Başkanlığımız, illerde
doğrudan valiye bağlı İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri ve 11 ilde bulunan
Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri vasıtasıyla
çalışmalarını yürütmektedir. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, afet ve
acil durumlara ilişkin tek yetkili kurum olup, bir şemsiye kurum anlayışıyla
afet ve acil durumun niteliği ve büyüklüğüne göre gerek Genelkurmay Başkanlığı,
Dışişleri, Sağlık, Ulaştırma ve Altyapı vb. ilgili diğer bakanlıklar ile
gerekse sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içerisinde faaliyetlerini
sürdürmektedir. Kurulduğu günden bu yana ülkemizde yaşanan Elazığ, Simav ve Van
depremlerinde en etkin ve hızlı müdahaleyi gerçekleştirmiş, deprem sonrası
yürüttüğü başarılı iyileştirme politikaları ile afetzede vatandaşlarımızın
yaralarını en kısa sürede sarmıştır. Antalya, Samsun ve Sinop’ta yaşanan sel
felaketlerinde ilgili kurumlarla kısa sürede koordinasyon sağlanarak afet
bölgesinde hayatın normale döndürülmesi çalışmaları ivedilikle tamamlanmıştır. Sadece
ulusal çapta değil uluslararası anlamda da birçok başarılı operasyona imza atan
Başkanlığımız, dünyanın en uzak coğrafyalarında dahi yaşanan afet ve acil
durumlara kayıtsız kalmamış, kaliteli, profesyonel ve alanında uzman personeli,
teknolojik ekipmanı ile Haiti’den Japonya’ya, Şili’den Myanmar’a kadar yardım
elini uzatmış Libya, Tunus, Mısır ve Suriye yaşanan toplumsal olaylarda
dünyanın takdirini kazanan tahliye ve insani yardım operasyonlarını başarıyla
gerçekleştirmiştir.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı bundan sonraki süreçte de gerek ulusal
gerekse uluslararası boyutta üzerine düşen görev ve sorumlulukları, sahip
olduğu donanımlı personel ve geliştirdiği etkin politikalarla yerine getirmeye
devam edecektir.