Bugün size 40 bin
kadının mücadele ateşi yaktığı ve bu günümüze kadar devam eden olayı anlatmak
istiyorum. Dünya Kadınlar Günü tüm dünyada her yıl 8 Mart’ta kutlanıyor ve
bugün kadın hakları hareketinin odak
noktası. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün tarihi, 1800’lü yıllara dayanıyor. Kadınların
mücadele ateşini, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 40 bin kadın dokuma
işçisi, 8 Mart 1857’de yaktı. Bir tekstil fabrikasında başlattıkları grevde
çıkan yangında 129 kadın can verdi. Bu feci olayın tarihi 8 Mart 1857’ydi. 40
bin kadın işçi, ABD’nin New York kentinde, bir dokuma fabrikasında greve
başladı. Sadece “daha iyi çalışma koşulları” istiyorlardı. Polisin
fabrikaya kilitlediği kadın işçilerden 129’u, içeride çıkan yangında can verdi.
O ölümler, dünya kadınlarının seslerini duyurabilmesi için yakılan ateşin ilk
kıvılcımı oldu. 8 Mart günü hemen olayın ertesinde Kadınlar Günü olarak
kutlanmadı.
İlk teklif 53 yıl sonra geldi. 26-27 Ağustos 1910’da Danimarka’da toplanan
İkinci Uluslararası Sosyalist Kadınlar konferansında. O kadınların anısına 8
Mart’ın Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanması ancak 54 yıl sonra olabildi.
İLK ANMA 1911 YILINDA
Alman Sosyal Demokrat Partisi önderlerinden Clara Zetkin, ölen ABD’li kadın
işçilerin anısına 8 Mart’ın “Dünya Kadınlar Günü” olarak anılmasını
önerdi. Öneri oy birliği ile kabul edildi. İlk anma 1911 yılında oldu. 10 yıl
sonra, 1921’de Üçüncü Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda günün adı
“Dünya Emekçi Kadınlar Günü” olarak değiştirildi. Bazı ülkeler,
Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yıllarında, Kadınlar Günü kutlamalarına ve
anmalarına yasaklar, kısıtlamalar getirdi. Kadınlar 1960’lı yılların sonunda 8
Mart’ı yeniden anmaya başlayabildiler. Son olarak Birlemiş Milletler Genel
Kurulu, 16 Aralık 1977’de, 8 Mart tarihinin “Dünya Kadınlar Günü”
olarak anılmasını kabul etti. Ancak orada, BM tarafından yazılan günün
tarihçesinde, ölen işçilerin anısına atıf yapılmadı. 8 Mart Türkiye’de ilk
kez 1921’de kutlandı. 1975 yılından sonra kitlesel kutlamalar başladı. 12 Eylül
Darbesi ile ara verilen kutlamalar 1984’ten bu yana devam ediyor