Sevgili okurlarım bugün size güzel iç açıcı bir yazı yazmak isterdim. Ancak maalesef güzel günler geçirmiyoruz. Bugün içinizi karartmak istemem ama bize ders olsun diye yaşanan en büyük depremleri sizinle paylaşmak istiyorum. Depremler yüzyıllardan bu yana Dünya’nın pek çok farklı bölgesinde etkisini göstermeye devam ediyor. Her yıl yaklaşık 500 bin depremin olduğu biliniyor. Bu depremlerin birçoğu hissedilmeyecek düzeyde olsa da tarihe dönüp baktığımızda gerek büyüklüğü, gerek şiddeti gerekse yarattığı tahribat ile tarihe geçmiş depremler bulunuyor. Dünya’da ölçülmüş en büyük deprem: Şili Depremi (9,5). 22 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen Büyük Şili depremi Dünya’nın en büyük depremi olarak kayıtlara geçti. Büyük Şili depremi 9,5 büyüklüğünde meydana gelirken depremin Merkez üssü Başkent Santiaga de Chile’nin yaklaşık 700 kilometre güneyinde yer alan Valdivia şehri olarak bildirildi. Büyük Şili depremi Büyük Okyanus’ta tsunamiyi tetikledi. Metrelerce yükselen dalgalar Hilo, Hawaii gibi sahil bölgelerinde can ve mal kaybına yol açtı. Büyük Şili depreminde an az 5 bin kişinin hayatını kaybettiği biliniyor. 2-Dünya’da ölçülmüş en büyük ikinci deprem: Alaska Depremi (9,2). Alaska’da 28 Mart 1964 yılında meydana gelen 9,2 büyüklüğündeki deprem, Dünya’nın en büyük depremleri arasında ikinci sırada yer aldı. 3 dakika boyunca süren, maddi ve manevi ağır hasarlara yol açan depremden dakikalar sonra ülkeyi vuran tsunami birçok bölgeyi yerle bir etti. 128 kişinin hayatını kaybettiği deprem ağır maddi kayıpların verilmesine neden oldu. 3-En çok ölüme yol açan 10 dakikalık deprem: Endonezya depremi (9,1) 26 Aralık 2004’te Hint Okyanusu Sumatra Adası açıklarında gerçekleşen Endonezya (Sumatra Adası) depremi 40 ülkede 230 bin kişinin ölümüne sebep olmasıyla kayıtlara geçti. Depremin büyüklüğü 9,1 olarak açıklanırken yaklaşık 10 dakika sürmesi ise acı bilançonun ağırlaşmasına sebep oldu. Depremden hemen sonra ortaya çıkan tsunami ise 30 metreye varan dev dalgaların Endonezya ve 14 ülkeyi sular altında bırakmasına neden oldu. En çok ölüme yol açan afet olarak tarihe geçen depremde en çok etkilenen ülkeler Endonezya, Sri Lanka, Hindistan ve Tayland gibi ülkeler ağır zarar gördü. 4-Deprem ve ardından gelen dev dalgalar: Japonya (Honshu) depremi (9,0) 11 Mart 2011 tarihinde Japonya 9 şiddetinde bir depremle sarsıldı. Deprem Japonya’nın kuzeydoğusundaki Honshu kıyılarının açıklarında, 24 km derinlikte meydana geldi. Japonya’nın en büyük depremi olmasıyla birlikte 1900’den bu yana kaydedilmiş dünyanın en büyük depremlerinden biri olduğu biliniyor. Şiddetli deprem ve sonrasında ülkeyi vuran tsunamiyle birlikte depremde 15 bin 828 kişi hayatını kaybederken 3 bini aşkın kişiye ise halen ulaşılamadı. Ülkede kara ve demiryolları ağır hasar görürken, baraj yıkılmaları meydana geldi ve pek çok bölgeyi su bastı. 4 milyonu aşkın ev elektriksiz kalırken 1 milyonu aşkın ev susuz kaldı. Ağır maddi kayıpların yaşandığı deprem sonrası gıda sıkıntısı yaşanırken ülke ekonomisi ağır bir darbe aldı. 5-Şiddeti büyük, kaybı az: Rusya (Kamçatka) Depremi (9,0). Rusya’da 4 Kasım 1952’de meydana gelen 9,0 büyüklüğündeki deprem dünyanın en büyük depremi listesinde yer aldı. Depremin merkez üssü Kamçatka bölgesi Avustralya, Asya ve Amerika kıtaları arasındaki aktif fayların bulunduğu “Pasifik Ateş Çemberi” denilen bölgenin kuzeyinde bulunuyor. 1 milyon doların üzerinde maddi hasara yol açan Rusya depreminde sevindirici detay can kaybının olmaması. Birçok bölgeyi etkileyen depremin tsunamiye neden olmasıyla dalgalar Havai kıyılarına kadar vurdu. Öte yandan Alaska, Yeni Zelenda ve Şili kıyılarında tsunami etkisini gösterdi.
TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK 5 DEPREMİ
Türkiye sınırları içinde yaşanmış en büyük deprem: Erzincan Depremi (7,9). 27 Aralık 1939’da, 7,9 büyüklüğünde meydana gelen büyük Erzincan depremi aynı zamanda Türkiye sınırları içerisinde yaşanmış en büyük Türkiye depremidir. 33 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olan depremde 100 kişi yaralanırken yaklaşık 116 bin bina yıkıldı. Maddi ve manevi büyük kayıplara yol açan Erzincan depreminden sonra Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu gerçeği anlaşılmış, Kuzey Anadolu Fay Hattı varlığıyla ilgili akademik araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. Küçük Kıyamet: Büyük İstanbul Depremi (7,2). Depremin yarattığı tahribat nedeniyle halk arasında Kıyamet-I Suğra yani “küçük kıyamet” olarak adlandırılan büyük İstanbul depremi tüm şehri yerle bir etti. Etki alanı geniş olan deprem Bolu, Edirne, İznik, gebze, Gelibolu, Bursa gibi pek çok il ve ilçede hissedildi. Büyük İstanbul depreminin o dönemdeki nüfusunun yaklaşık yüzde 10’unun yaklaşık 13 bine yakın kişinin hayatını kaybettiği biliniyor. Deprem sonrası tsunaminin oluşması sonucu ise İstanbul surları ve Galata Kulesi’ni aşan dalgaların şehri kapladığı kaynaklarda belirtiliyor. Türkiye’nin en uzun depremi: 1999 Gölcük depremi (7,4). 17 Ağustos 1999’da saat: 03:02’de merkez üssü İzmit’in Gölcük ilçesi olan büyük Marmara depremi büyük bir alanda can ve mal kaybına yol açmış, Türkiye’nin yakın geçmişteki en büyük felaketlerinden biri olarak tarihe geçmiş, derin yaralar açmış bir afettir. Türkiye’nin en büyük ikinci depremi olan 1999 depremi aynı zamanda 45 saniye sürmesiyle Türkiye’nin yaşadığı en uzun depremdir. Büyük kayıplara yol açan ve acısı hala taze olan 17 Ağustos depremi Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın 120 kilometrelik bir hat boyunca kırılmasıyla meydana geldi. Deprem Marmara bölgesinin genelinde hissedildi ve İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya ve Yalova’da can ve mal kaybına yol açtı. 1999 depreminde resmi rakamlara göre 18 bin 373 kişi hayatını kaybederken, 48 bin 901 kişi de yaralandı. 5 bin 840 kişiye ise halen ulaşılamadı. Deprem sonrası deniz suyunun yükselmesiyle sahil şeridinin sular altında kalması bilançonun ve bulunamayan depremzedelerin olmasına neden oldu. Bu nedenle resmi olmayan kayıtlara toplam kaybın 50 bin civarında olduğu biliniyor. 1999 yılında 2. büyük deprem: Düzce Depremi (7,2). 17 Ağustos depreminden 87 gün sonra 12 Kasım günü, merkez üssü Düzce olan 7.2 büyüklüğünde bir deprem daha meydana geldi. 30 saniyelik Düzce depreminde de binlerce bina yıkılarak 845 kişi hayatını kaybetti. 12 bin 939 ev ve 2 bin 450 iş yeri yıkıldı ve ağır hasar gördü. Düzce depremi Bolu’da da ağır kayıplara yol açtı. Depremin üzerinden 21 yıl geçmesine rağmen depremzedeler hala acılarının taze olduğunu kaydediyor. 25 saniyelik kabus: 2011 Van Depremi (7,2). 23 Ekim 2011’de merkez üssü Van merkeze bağlı Tabanlı köyü olan 7,2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. 25 saniye süren ve çok sayıda yıkıma yol açan deprem Türkiye’nin en büyük depremi listesinde yer alan bir deprem olarak kayıtlara geçti. Van ve ilçelerinde şiddetli bir şekilde hissedilen depremin bilançosu da oldukça ağır oldu. Büyük Van depreminde 644 kişi hayatını kaybederken bin 966 kişi yaralandı. 252 kişi ise yıkılan enkazlardan sağ olarak çıkarıldı.
