2021 Ocak ayında finans piyasalarını ve sosyal medya alemini şaşkınlığa uğratan ABD merkezli bir olay yaşandı. Amerikalı video oyunu, elektronik alet ve oyun ürünleri satan zincir mağazalara sahip GameStop isimli firma gelişen teknolojiler karşısında demode olmuştu.

1984 yılından beri bu alanda bir dev olan GameStop’un dünya çapında 5509 mağazası vardı. Özellikle “Y ve Z kuşağı” yıllarca bu firmanın ürünleriyle eğlenmiş, öğrenmiş ve markayla duygusal bağlar kurmuşlardı.

Gamestop, zamanın yıpratıcılığına ve yeni gelişen teknolojilere karşı koyamadığı için yavaş yavaş ölüyordu. Bunun kokusunu alan Wall Street leşçilleri hemen harekete geçtiler. Tıpkı vahşi yaşamda yaralı/ölmek üzere olan bir canlının etrafına toplanıp ölmesini bekleyen ya da sabırsızlanarak ölmesini hızlandırmaya çalışan leşçiller gibi…

Gamestop’un batacağını öngören büyük yatırım fonları Hisse fiyatlarının düşmesi yönünde açığa satış yönlü pozisyon aldılar. Hisse fiyatları değerini yitirdikçe daha çok para kazanacaklardı. Daha önce defalarca yaptıkları sıradan bir eylemdi bu. Birileri batar, onlar da daha çok para kazanıp bunu barbekü partilerinde kutlarlardı.

Ancak bu defa öyle olmadı. Sosyal medya platformu Reddit’te bir araya gelen sıradan insanlar “wallstreetbets” isimli forumda karar alarak tarihin en düşük seviyesindeki GameStop hisse senetlerini satın almaya başladılar. Sonrasında sürece milyonlarca insan katıldı. Elon Musk da sürece tek bir sözcükten ibaret Twitter mesajı atarak 100 milyonun üzerinde takipçisine duyurdu. Domino etkisiyle bu heyecana katılmak isteyen, Wall Street baronlarına ders vermek isteyen, Gamestop ile çocukluktan gelen duygusal bağı olan herkes bu harekete katıldı. Buna “shortsqueeze” deniyor. Açığa satış yapanların sıkıştırılması için yüklü alım işlemleri ya da düşmesini isteyenlere karşı yükselmesini isteyenlerin sert oyunu da diyebiliriz. Gerçekten çok sert oldu. Hisse fiyatı 1 aydan kısa sürede 3,25 dolar seviyelerinden 460 dolara kadar yükseldi. Dev fonlar toplamda 5 milyar USD zarar ettiler. Bazı şirketler battı.

Toparlarsak batmakta olan demode GameStop isimli oyun satış zincir mağazalarını Sosyal Medya örgütlenmesi yapan nostalji rüzgarına kapılmış gençler açığa satış veren büyük fon şirketlerini kalabalık alış vererek batırmışlardı.

Ortalık birbirine girdi. Elon Musk da önceden kendi hisselerine operasyon yapan büyük yatırım fonlarını sıkıştırmak için gençlere destek verdi.

Burada öne çıkan bir başka şirket ise RobinHood isimli borsa alım satım platformu idi. Aracı kurum diyelim. Ücretsizdi ve ABD borsalarından Kriptopara platformlarına kadar birçok piyasada işlem yapma olanağı sağlıyordu. Çok sayıda genç yatırımcı tabiri caizse dürüm ayran paralarından kısarak RobinHood’da hesap açıyor, ABD hisse senetleri ve Kripto varlıklarda aracı kurum işlem ücreti ödemeksizin işlem yapıyorlardı.

Sular durulunca RobinHood da suçlananlar arasındaydı. Nasıl oluyor da hiçbir işlem ücreti almadan sürdürülebilir oluyordu?

Çok geçmeden gerçekler ortaya çıktı.

RobinHood eğilim satıyordu. Bu hizmeti satın alan aracı kurumlar herkesten çok kısa bir süre önce RobinHood’daki bedavacı yığınların davranış ve yönelimlerini rapor olarak alıp pozisyonlarını ona göre oluşturuyorlardı.

Yani ücretsiz ürünü kullananlar aslında ürünün ta kendileriydi.

Olayda Elon Musk ayrıntısı bambaşka konuları da barındırıyor. Musk, dünyanın en varlıklı adamı olarak tanınıyor.  Tesla araçları, Mars yolculuğu,  Starlink uyduları çalışmaları ile de biliniyor. Bunların dışında Sosyal Medyaya özel bir ilgisi var ve yakın zamanda olaylı bir şekilde Twitter’i satın aldı. Sosyal Medyada görünmeyi seviyor. Game stop olayında da aynı zamanda geçmişte Tesla hisseleri üzerinde manipülasyon yapıp kendisine zarar veren bazı fon sahiplerinden intikamını almış oldu.

Bu olayın bir başka boyutu da Sosyal Medyanın gücünü net bir şekilde ortaya koyması. Milyonlarca küçük balık bir araya gelmiş ve dev balinaları korkutmayı başarmıştı. En azından bir travma yaşatmıştı. Şimdi büyük balıklar daha dikkatliler. Öyle ya ne zaman ne olacağı belli olmaz. 

Bu olayı fakir gençlerin zengin profesyonellere karşı bir kalkışması olarak değerlendirenler de oldu. Devamının -yıllardır manipüle edilip fiyatı aşağıda tutulan- Gümüş fiyatları üzerinde yapılacağı söylense yazılsa da üç yıldır pek bir sonuç alınmadı. Tabi ki sermaye böyle bir gücü başıboş bırakmak istemez ve kontrol altına almanın yollarını aramaya başlamışlardır.

Olayın çok fazla boyutu var. Burada vurgulamak istediğim önümüzdeki dönemde Yapay Zekanın da katkısıyla analitik bir şekilde ilerlenecek. Her türlü kişisel veri çok önemli hale gelecek. Sosyal Medya yaşamımızda çok daha önemli bir yere oturacak. Merkeziyetsiz bir dünyada topluluklar, eğilim ve yönelimleri ile hem ürün olacak hem de bundan para kazanacaklar.

Sağlıcakla…

Erdal Nal