Günlük yaşantımızda en çok kullandığımız eşyalardan biri şüphesiz ki kalemlerdir. Okulda, işte, evde kısaca hayatımızın her alanında mutlaka kalemlere ihtiyaç duyarız. Peki kullanımı bu kadar yaygın olan kalemler hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Bu yazımda kalem ne zaman icat edildi sorusunu cevaplandırıp sizlere kalemin tarihçesi hakkında bilgi vermek istiyorum. Kalem, yazıdan daha önce icat edilmiştir. Şaşırdığınızın farkındayım ben de bu bilgiyi ilk duyuşumda şaşırmıştım. Fakat birazcık düşününce bunun çok da şaşırılacak bir durum olmadığını anlayacaksınız. İnsanlar henüz yazı yazamıyorken kalemleri kullanıyorlardı çünkü yazı olmasa da iletişimin bir şekilde devam etmesi gerekiyordu. Atalarımız düşüncelerini, duygularını işaret parmakları vasıtasıyla duvarlara resimler çizerek anlatmaya çalışmışlardır. Daha sonra işaret parmağının yerini sivri sopa ve taşlar almıştır. Sopalardan sonra kamış fırça vb. nesneler bu amaç doğrultusunda kullanılmıştır. Ardından fildişi kalemler icat edilmiş ve kalemin günümüze kadar uzanan serüveni başlamıştır. Kaynaklara göre 1565 yılında İngiltere’de kaleme dair ilk taslaklara rastlanmıştır. Koyun işaretlemek için kullanıldığı düşünülen bu kalem taslakları, grafit kullanılarak elde edilmişti. Bunların dışında Antik Mısır ve Roma’nın da kalem ya da kaleme benzer nesneler kullandığı bilinmektedir.
NE ZAMAN?
Yazının başında da dediğim gibi tarihte kaleme benzer, kalemle aynı görevi görmesi amacıyla birçok ürün kullanılmıştır. Fakat modern kalem 1795 yılında icat edilmiştir. Fransız ressam Nicholas Jacques Conte ve Avusturyalı mimar Josef Hardtmuth günümüzde bilinen kalemi icat etmişlerdir. Nicholas, insanların yazı yazmak ya da çizim yapmak için çok zorluk çektiğini fark etmiş ardından insan hayatını kolaylaştıracak bir ürün üretme girişimine başlamıştır. O dönem Napolyon’un ordusunda subay olarak görev yapan Nicholas, kil ile toz grafiti karıştırıp fırına atmış bu işlem sonucunda da kalemi keşfetmiştir. Kalemin tarihçesi hakkında yeterince bilgi verdiğimi düşünüyorum. Şimdi biraz da kalemin yapım aşamalarından bahsetmek istiyorum. Dolma kalem, kurşun kalem, tükenmez kalem gibi birçok kalem çeşidi vardır. Ben kurşun kalem nasıl yapılır sorusunu cevaplandıracağım. Kurşun kalemin ana malzemesi grafittir. Grafitin toz olması gerekir. İlk olarak grafit toz haline getirilir. Balmumu, kil vb. kimyasal maddeler ile toz grafit karıştırılır ardından üzerine de su eklenerek macun kıvamında bir karışım elde edilir. Bu macun, ince uzun bir ip gibi olması için dar bir delikten sıkılarak çıkarılır. İp halinde grafit macunu kalem boyutunda kesilip kurutulur. Kalem yapımında genelde sedir ağacı kullanılır. Sedir ağacından kalem uzunluğunda parçalar kesilir ve bir takım işlemlerden geçirilir. Ardından kalem ucu diye tabir ettiğimiz kurumuş grafit macununun, bu suntaların içine konulması için delik açılır. Sedir ağacından elde edilen suntaların üzerine zamk çekilir. Bu işlemden sonra bir makine yardımıyla grafit çubuk ahşabın içine yerleştirilir. Zamklanmamış ve üzerinde olukları bulunan diğer suntalar, içinde grafit çubuk bulunan zamklı suntalarla birleştirilip preslenir. En son işlem olarak eğer suntalar kalem boyutundan büyükse bir makine suntaları olması gereken boyutta keser ardından da kalemlere altıgen desenini verir. Başka bir makine de kalemleri istenen renge göre boyar.
