Biriktirmeye başla! Hiç durma! Hemen başla! Ne biriktirirsen biriktir. Para, arkadaş, hisse senedi, altın, bilgi, görgü, pul, antika eşya, beceri, anı, günlük…

Bu hayattaki mutlak zenginliğin en kestirme ve en etkili yolu budur.

Her şeyi biraz, bir şeyi çok iyi öğren. Bir hobin olsun mesela. Şarkı mı söylersin, bulmaca mı çözersin, yapboz mu oynarsın, böcekleri mi incelersin, fotoğraf mı çekersin? Ne istersen onu bir kenarında tut. Orası senin güvenli alanın olsun.

Bir de kaçış planın olsun. Bir kaçış yerin de olsun. Etrafındaki gürültü dayanılmaz olduğunda oraya kaç. Saklan. Dinlen. Merak etme sen yokken kaçırdığın hiçbir şey yok. Gürültü derken; evinin üzerinden geçen uçağın, sokakta bağıran seyyar satıcının, sonuna kadar açılmış cami hoparlörünün, komşuda çalışan matkabın sesinden ya da parkta top oynayan çocukların çığlıklarından bahsetmiyorum. Bir evin çok sayıda eşya ile sıkış tepiş dolu olması; odandaki eşyaların dağınık olması; tamir etmediğin bir şey, ertelediğin bir iş de gürültüdür. Halının kenarının kıvrık olması da her geçişte senin enerjinden bir şeyler çalar. Çevren, arkadaşlıkların, ilişkilerin düzensizse; yerine göre hepsi seni yavaşlatan, dikkatini dağıtan, enerjini emen gürültülerdir.

Gürültüyü anla, onu tanı ve ondan kaç! Ayıp değil, kaç! Kaç ki seni yavaşlatmasın, engellemesin.

Farklı kültürleri araştır. Örneğin, Kore sinemasını öğren. Bir bitki hakkında her şeyi öğrenmeye çalış. Satranç oyna. İyi de oyna. Görenler “Vay be!” desinler. Bir şeyler çal. Gitar, keman, bağlama... Çal işte bir şeyler. Sana ileri yaşlarda neler sağladıklarını görünce şaşıracaksın.

Kapılma. Etrafındaki akımlara, işsiz güçsüz top peşindeki takımlara, sosyal medyada amaçsız dolaşımlara, abuk sabuk moda ikonlarına kapılma. Akımlar, -büyük oranda- uçuruma doğru hızla ilerleyen koyun sürülerini taşırlar. Bazen yolun nereye gittiğini düşünmeden öndekinin ardından koşarlar.

Belki bir ışık göreceksin. Renkli, parlak nesneler gözlerini; coşkulu müzikler kulaklarını ve ruhunu esir alacak. Danslar, eğlenceler seni sürüklercesine kendilerine çekecek. Bazen güzel kokular saracak etrafını. Ve sen bu çekici şeylerin peşinden gideceksin.

Sakın yanlış anlama. Tabi ki eğleneceksin, güzel şeyler göreceksin, yaşamın tadına bakmak için can atacaksın. Bütün bunlar senin en doğal hakkın. Ama bilmen gereken bir şey var. Bunların çoğu çölde açlık ve susuzluktan bitkin düşen insanların beyninde oluşan yanılgılardır. Uzaktan gördüğün o vaha çoğu zaman sadece sanrıdır.

Bir şiir ezberle. Öyküsünü öğren. Yazarını da tanı.

Bir dans öğren. Salsa mı olur, Rumba mı olur, Zeybek mi olur, Kafkas mı olur, bilmem. Bir ayını alır.  Ve ömür boyu gururla ortaya atılacağın, alkış alacağın bir özelliğin olacak.

Bir şeyi tamir etmeyi öğren. Ama iyi öğren. Belki bir gün elinde tek tornavidayla geçimini sağlarsın.

İnternet mecrasında bir şey öğren. Video düzenleme, web sitesi tasarlama, Word ya da Excel’i iyi kullanma… Çoğu kişinin bilmediği ya da öğrenmekte zorlandığı bir şey olsun.

Ana dilinin dışında bir dil öğren. Dil bilmek özgürlüktür. Yerine göre meslektir dil.

Etkili iletişim, hızlı okuma, beden dili, işaret dili öğren. İlkyardım öğren.

Egzersiz yapmayı öğren ve alışkanlık haline getir.

Kitap okumayı asla bırakma. Roman, araştırma, çizgi roman… Her şeyi görsel materyallerden alırsan eksik kalırsın. İşin ruhunu anlamak için kitap okuman gerekir.

Çağın ruhunu anlamaya çalış. Bunu teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek yapabilirsin.

Öğrenmeyi öğren. Her şeyden öğrenmeyi öğren. Başkalarının deneyimleri paha biçilmezdir. Her şeyi deneyip öğreneyim dersen debelenir durursun olduğun yerde. Başkalarının deneyimlerini basamak haline getir.

Kendini tanımaya çalış. Güçlü yanlarını, eksiklerini, aşırılıklarını... Her şeyinle kendini tanı ki, kendine kötülük değil iyilik yapabilesin.

Ve sorgula. Önüne konulan her şeyi sakince sorgula. Doğru mu, akılcı mı, evrensel mi, karşımdakinin amacı ne olabilir, iyi mi- kötü mü? Tam da burada “hayır” demeyi de öğrenmen gerekiyor. Ve itiraz etmeyi.

Gençler, bu donanımları edinirseniz yaşamınız oldukça kaliteli geçecek. Çünkü birçok şeye önceden hazır olacaksınız. Ve şans sizinle birlikte yürüyecek. Sağlıcakla…