FRİGLER: MÖ 1200’lerde Anadolu’ya gelen bu kavimlerden Frikler MÖ 900 yıllarında Orta Anadolu’dan başlayarak Anadolu’nun batı ve güneyini de yönetimine alarak iki yüz sene kadar Anadolu’nun en önemli devleti oldu. Merkezi Godiyon idi.
URARTULAR: Friglerle aynı yıllar arasında yani MÖ 900-600 yılları arasında doğu Anadolu’da merkezi Van (Tuşpa) olan Urartu Devleti vardı. Fakat Urartular Anadolu’dan ziyade İran ve Mezopotamya ile ilişki içindeydi.
LİDYALILAR Batı Anadolu’da Gediz ve Menderes ırmakları arasında yaşayan Lidyalılar MÖ 685 yılında Frikleri yıkarak tüm Frig topraklarına sahip oldular. Batı Anadolu’nun tamamı ile Kızılırmak’a kadar Orta Anadolu’ya da egemen olan Lidyalıların egemenliğine MÖ 546’yılında Persler son verdi.
PERSLER: MÖ 550 yılında Kurus tarafından İran’da kurulan Pers Devleti, Tarihin ilk büyük imparatorluklarından olup Ege Denizi ve Balkanlarda Tuna Nehrinden, Hindistan’da İndus Nehrine kadar uzanıyor, Güneyde Suriye ve Mısır’ı, kuzeyde Kafkaslar ve Orta Asya’yı içine alıyordu. MÖ 330 yılında Büyük İskender, Pers Devletine son verdi.
İSKENDER (MAKEDON) İMPARATORLUĞU: (MÖ 330-30) MÖ 330 yılında Pers İmparatorluğuna son veren Büyük İskender tüm Pers topraklarına sahip oldu. İskender’in Asya Seferi askeri amaçlı bir seferden çok, bilim ve sanat ağırlıklı bir keşif seferi özelliği de taşıdığı için, İskender tüm dünyayı Pers-Yunan karışımı bir kültürde toplamak istemiş ve böylece doğu-batı karışımı, Helenistik Kültür denilen yeni bir kültür ortaya çıkmıştır.
Helenistik Krallıkların hüküm sürdüğü MÖ 330-30 yılları arasında 300 sene Helenistik Kültür dediğimiz bu yeni kültür, Adriyatik Denizinden Hint okyanusuna ve Orta Asya’dan Mısır ve Sudan’a kadar çok geniş alanlarda etkili olmuştur. Dünya kültür uygarlığını da derinden etkileyen bu dönem bana göre kendinden önceki kültürleri birleştirerek dünya kültür uygarlığı için bir subasman oluşturmuştur.
ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİ: (MÖ 27-MS 395) Anadolu MÖ 130 yılında kısmen ve MÖ 27 yılında ise tamamen Roma yönetimine girmiştir. Yani Roma 500 seneden fazla bir süre Anadolu’da etkili olmuş ve Anadolu’daki en büyük gelişmeler Roma döneminde gerçekleşmiştir. MS 395 yılında Roma ikiye ayrılınca Anadolu, Bizans dediğimiz Doğu Roma’nın yönetiminde kalmıştır.
BİZANS İMPARATORLUĞU DÖNEMİ: (395-1453) yılları arasında Anadolu 1058 sene Bizans yönetiminde kalmıştır. Bizans İmparatorluğu, İran’daki Sasaniler ve dört halife döneminden sonra Arap saldırılarına uğramış olup özellikle Arap akınları Anadolu’da harabe olarak gördüğümüz ilkçağ kentlerinin pek çoğunun yakılıp yıkılmasında önemli rol oynamıştır.
ANADOLU’DA TÜRK TARİHİ DÖNEMİ: (1071-2024) Önceleri dokuz ve onuncu yüzyılda Abbasi ordusu içinde Anadolu’ya gelip burayı tanıyan Türkler, İran’da Büyük Selçuklu Devleti Kurulduktan sonra 1060 yılından itibaren akınlarını sıklaştırmış ve 1071 Malazgirt Meydan Muharebesinden sonra İznik’e dek Anadolu’nun büyük bir bölümü alarak Anadolu Selçuklu Devleti (1077- 1308) kuruldu. Bunu Osmanlı İmparatorluğu (1299-1922) ve onu da Türkiye Cumhuriyeti izledi.
Türkler Anadolu’ya geldiği zaman Anadolu toprakları Bizans İmparatorluğunun yönetimindeydi. Fakat son bin yıldır Anadolu Selçuklu, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti olarak Türklerin yönetimindedir
